آیا اعتیاد ژنتیکی است؟ | ۴ عامل افزایش خطر گرایش به اعتیاد

 

یکی از سوالات پر تکرار مراجعان کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دوباره این است که آیا اعتیاد ژنتیکی است؟ آیا ژنتیک می تواند در احتمال بیشتر اعتیاد موثر باشد؟ برخی مقاله ها اینطور ادعا می کنند که عوامل ژنتیکی خطر ابتلا به اعتیاد را افزایش می دهد.  دیدن افراد معتادی که والدین یا یکی دیگر از اعضای خانواده شان معتاد است این فرضیه را تقویت می کند. اما ژن اعتیاد، صرفا یک ادعای غیرعلمی است. ما در این مقاله دلایل رد این ادعا را توضیح می دهیم.

 

اعتیاد چگونه رخ می دهد؟

اعتیاد یک بیماری مزمن است که در آن فرد علی رغم دانستن پیامدهای مضرمواد، کنترلی بر مصرف خود ندارد و عدم مصرف سخت یا نا ممکن است. به طور کلی اعتیاد را می توان وابستگی به انجام رفتار یا مصرف ماده ای برای فرار از استرس و اضطراب و به دست آوردن لذت و حس خوب دانست.

اعتیاد در پی مصرف مداوم یک ماده اعتیاد آور رخ می دهد. اولین مصرف معمولا، خودآگاه و داوطلبانه صورت می گیرد، اما پس از مدت کوتاهی مواد، تغییراتی در مغز ایجاد می کند و فرد میل شدید به مصرف مواد پیدا می کند.

مصرف الکل یا مواد اعتیاد آور دیگر حس و حال خوب یا خوشایندی در بدن شما ایجاد می کند. مواد مخدر روی قسمتی از مغز که مسئول ایجاد دوپامین و احساس لذت و خوشی است تاثیر می گذارد به گونه ای که پس از مصرف احساس خوشایندی دارند.

با مصرف چندین بار مواد مخدر یا الکل و … بدن و مغز به دلیل حس خوب کاذب ناشی از مصرف آن ها و فراموشی کوتاه مدت سختی ها و گرفتاری ها، به مصرف آن وابسته می شود و نیازمند تجربه دوباره آن حال و هوا است.

به دلیل تغییرات مغز ناشی از مصرف مواد، فرد معتاد  در کنترل مصرف خود، دچار مشکل می شود. این تغییرات مغزی پایدارند و فرد حتی پس از سالها ترک، احتمال بازگشت به مصرف در شخص بیشتر از دیگران است. به همین دلیل، مرکز ترک اعتیاد طلوعی دوباره، علاوه بر دارو درمانی برای ترک، بر روش های روان درمانی تاکید دارد. طلوعی دوباره، با استفاده از روش های مختلف روان درمانی باورها و نگرش های اشتباه فرد که منجر به بروز اعتیاد شده را کشف و درمان می کند.

اعتیادهای رفتاری نیز تا حدی شبیه به همین است به طوری که فرد برای فرار از استرس و حس لذت به دست آوردن رفتاری را طی روزها و ساعت ها تکرار می کند که برای بهبود واقعی شرایط لازم است از آن دوری کند.

 

آیا اعتیاد ژنتیکی است؟

مقاله های انگشت شماری به وجود حلقه یا ژن اعتیاد اشاره کردند که ممکن است و شاید در اعتیاد فرد نقش داشته باشد. اما این مقاله ها درباره اینکه آیا اعتیاد ژنتیکی است؟ هیچگاه جایگاه علمی از آن خود نکرد و در حد فرضیه ای با شاید و امکان به سرعت از لحاظ علمی رد شدند.

در این مقاله ها با نگاهی به برخی از معتادان که سابقه اعتیاد در خانواده داشتند استدلال کردند که این یک رفتار ژنتیکی است. مثلا در خانواده ای که پدر و دیگر افراد الکلی بودند و فرزند نیز به الکل گرایش پیدا کرد را دلیل درستی فرضیه خود قرار دادند.

در اینه رابطه ویدیوی دکتر دارابی روانپزشک مجموعه را پیشنهاد می کنیم: آیا اعتیاد ژنتیکی است؟

سوال این است که اگر اعتیاد ژنتیکی نیست پس، چرا احتمال اعتیاد در خانواده معتادان بیشتر است؟

درجواب باید گفت: هر چه یک فرد دارای عوامل خطر بیشتری باشد، احتمال اینکه مصرف مواد مخدر منجر به مصرف مواد مخدر و اعتیاد شود، بیشتر می شود. خانواده یا والدین معتاد عوامل خطر را افزایش می دهد. برخی از این عوامل در ادامه بیان می شود.

۱-الگوبرداری یکی از مهمترین عوامل اعتیاد در خانواده و اطرافیان شخص معتاد است. همانطور که انسان صحبت کردن با یک لهجه خاص، عادات روزانه مانند ورزش کردن، مطالعه و … را از طریق مشاهده دیگران الگو برداری می کند و به آن عادت می کند. الگوبرداری مصرف مواد مخدر یا الکل، با مشاهده و خوداکتشافی برای مقابله با ناخشنودی ها و دشواری ها است.

برای مشاوره رایگان با مرکز ترک الکل تماس بگیرید

افراد وقتی می بیند، خانواده و اطرافیان برای مقابله با استرس و فشار روانی سیگار می کشند یا ماده ای را مصرف می کنند، احتمال بروز رفتار مشابه در او بیشتر از دیگران است.

۲-دومین عامل خطر، در دسترس بودن مواد است. وقتی پدر یا مادر یا یکی از افراد خانواده دچار اعتیاد است، قطعا مواد مخدر، وسایل استفاده و … در دسترس نوجوانان یا دیگر افراد خانواده قرار می گیرد. حس کنجکاوی می تواند فرد را تحریک به اولین مصرف حتی برای درک شرایط شخص معتاد کند.

 

۳-اولین مصرف در سنین پایین به احتمال بسیار قوی زمینه ساز مصرف مواد مخدر و اعتیاد در افراد است. تا قبل از بیست سالگی مغز در حال رشد است و نواحی مغزی که مسئول ارزیابی خطرات است به طور کامل رشد نکرده است. استفاده حتی یکبار در سنین نوجوانی می تواند به مغز به اشتباه آموزش دهد که مصرف این ماده برای مقابله با استرس مفید است.

در خانواده هایی که یک فرد معتاد است، امکان مصرف اولیه نوجوانان یا کودکان افزایش می یابد و همین یکی از عوامل خطرساز اعتیاد است.

۴-اعتیاد نتیجه لذت طلبی به جای شادی

اعتیاد به مواد یا حتی اعتیاد رفتاری ناشی از لذتی است که پس از انجام رفتار یا مصرف مواد تجربه می شود.  لذت تجربه ی کوتاه مدتی است و فرد برای تجربه دوباره این حس لازم است دست به تکرار ماجرا بزند و این رفتار تکراری ادامه پیدا می کند. اما شادی، شدت کمتر و مدت طولانی تری نسبت به لذت دارد. همچنین شادی فقط با برقراری رابطه معنادار با اشخاص مهم زندگی به دست می آید اما تجربه لذت نیازی به مشارکت دیگران ندارد.

پیشنهاد می شود: ۳ ویژگی شخصیتی مهم که فرد را مستعد اعتیاد می کند

 

 

سخن آخر

اعتیاد و وابستگی به مواد نتیجه مصرف مداوم مواد و تغییرات مغزی ناشی از آن است که فرد را در کنترل رفتارش، ناتوان می سازد. در جواب این سوال که آیا اعتیاد ژنتیکی است؟ باید گفت: خیر، این بیماری هیچ عامل ژنتیکی ندارد و دلیل افزایش احتمال گرایش به مصرف در خانواده معتادان، الگوبرداری از رفتارهای غلط، در دسترس بودن مواد و مصرف برای اولین بار در سنین پایین است که خطر احتمال اعتیاد را افزایش می دهد.

کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دوباره با متدهای درمانی پیشرفته و با استفاده از تجربه چندین ساله در زمینه ترک اعتیاد، تجربه ترک پایدار و موثر با کمترین درد و در کوتاه ترین زمان ممکن را به شما هدیه می دهد. طلوعی دوباره علاوه بر ترک مصرف مواد، با روان درمانی، روی اصلاح باورها و نگرش های غلط که می تواند باعث بازگشت به مصرف شود تاکید می کند و فرد معتاد را برای شروع یک زندگی سالم و موفق آماده می کند.