ترک کدئین
دی ۳۰, ۱۴۰۳
روز چهارم ترک کدئین اوج شدت علائم ترک کدئین شامل تهوع، اسهال، دل درد و … مشاهده می شود. در این مرحله از ترک کدئین بدن با کم آبی مواجه می شود. از این رو ترک کدئین در خانه در صورتی که دوزهای بالا و به صورت طولانی مدت استفاده می شده، خطرناک است. در مرکز ترک کدئین بیمار به صورت شبانه روزی تحت نظارت پزشک متخصص ترک اعتیاد است و در صورت نیاز داروهای حمایتی برای کاهش علائم تجویز می شود.
کدئین چیست؟
کدئین یک داروی مخدر است که معمولاً برای سرکوب سرفه یا تسکین دردهای خفیف تا متوسط تجویز میشود که با مسکنهای غیرافیونی قابل کنترل نیست. مانند مورفین از گیاه خشخاش به دست می آید. کدئین یک داروی مسکن و رایج است که کاربرد اصلی آن در موارد پزشکی است ولی متاسفانه در سال های اخیر آمار اعتیاد به آن ر بین مصرف کنندگان افزایش یافته است و تبدیل به یک معضل جدی شده است.
کدئین آلکالوئیدی طبیعی است که ی توان آن را به عنوان مشتقی از گیاه خشخاش بدست آورد و به طبقه اپیوئید ها تعلق دارد. کدئین بصورت دارو اغلب در ترکیب با سایر مواد مصرفی نظیر استامینوفن و یا ایبوپروفن در حالت قرص و یا شربت تولید می گردد و بطور معمول در جهت درمان درد های مزمن، سرفه و اسهال های مکرر، مورد استفاده قرار می گیرد.
نکته مهم در مورد داروی کدئین این مسئله است که کدئین همانند سایر مواد افیونی، دارای توان اعتیاد آوری بالایی است؛ در واقع کدئین نیز می تواند سبب ایجاد اعتیاد در افراد گردد. در نتیجه بدون تجویز پزشک باید از مصرف آن خودداری کرد.
کدئین به شکل های زیر موجود است:
- قرص
- کپسول
- پودر
- محلول خوراکی یا تزریقی
- شیاف
عملکرد کدئین
کدئین بسته به هدف پزشکی خاص خود به یکی از دو روش عمل می کند. هنگامی که برای تسکین سرفه استفاده می شود، فعالیت مغزی که باعث سرفه می شود را کاهش می دهد. هنگامی که کدئین برای تسکین درد مصرف می شود، با گیرنده های مواد افیونی تعامل می کند تا از دریافت سیگنال های درد توسط مغز جلوگیری کند و درک درد را کاهش دهد. مانند همه اپیوئیدهای تجویزی، کدئین بسیار قوی است و پتانسیل بالایی برای سوء استفاده، وابستگی و اعتیاد دارد. به همین دلیل، همیشه باید داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
کاربردهای کدئین
کاربرد اصلی در استفاده از کدئین به پتانسیل آن در تسکین درد های بدنی بر می گردد؛ در واقع این دارو پس از مصرف در کبد، به ساختاری شبیه مورفین تجزیه می شود. ساختار بدست آمده با اتصال به گیرنده های اپیوئیدی موجود در مغز و نخاع، سبب مهار و از کار افتادن موقت کارکرد انتقال پیام های درد می شود که در نتیجه آن احساس آرامش به فرد داده می شود. همین فرایند است که می تواند احتمال خطر بروز اعتیاد و وابستگی در بدن را نیست به مصرف کدئین بیش تر کند.
بطور کلی در زمینه پزشکی از کدئین استفاده می گردد تا بصورت یک مسکن مؤثر در جهت کاهش انواع درد های مزمن نظیر درد پس از امور مربوط به دندان، درد پس از عمل و…، مورد استفاده قرار بگیرد. همچنین به نظر می رسد که از کدئین به منظور درمان اسهال نیز استفاده می شود بدین صورت که مصرف کدئین سبب کاهش سرعت حرکت روده در حین استفاده می شود و این خود به کاهش دفعات و سرعت حرکات روده کمک شایانی می کند و برای افرادی که از اسهال رنج میبرند می تواند به شکل مسکن عمل کند.
از طرف دیگر کدئین علاوه بر خواص مسکن خود، به عنوان یک سرکوب کننده مناسب در درمان سرفه های مزمن نیز کاربرد دارد؛ در واقع کدئین با تأثیر گذاری بر بخشی از مغز که مسئول مدیریت سرفه را برعهده دارد، سبب کاهش گرایش به سرفه و انجام آن می شود. از این روست که از داروی کدئین در درمان بیماری هایی نظیر برونشیت، پنومونی و سایر عفونتهای تنفسی نیز استفاده می کنند.
عوارض مصرف نامناسب کدئین
اگر کدئین بدون تجویز پرزشک متخصص و یا بیش تر از دوز تجویزی مورد استفاده قرار بگیرد عوارضی را به همراه خود خواهد داشت. تعدادی از این عوارض عبارتند از:
- یبوست
- خواب آلودگی وگیجی
- تشنج
- تنفس ضعیف
- تهوع و استفراغ
- سردرد و سرگیجه
- واکنش های آلرژیک
- آسیب کبدی
- خشکی دهان
مصرف همزمان کدئین و الکل
مخلوط کردن الکل و کدئین به دلیل خطر بالای مصرف بیش از حد بالقوه تهدید کننده زندگی می تواند بسیار خطرناک باشد. مخلوط کردن مواد افیونی و الکل همچنین می تواند باعث اختلالات مصرف همزمان مواد شود، شدت علائم ترک را افزایش دهد و منجر به مشکلات فیزیکی مانند نارسایی و آسیب کبدی، افسردگی تنفسی و در برخی موارد مرگ شود.
اعتیاد به کدئین چگونه رخ می دهد؟
خطر اصلی مصرف کدئین، چه بصورت قرص و چه بصورت شربت، احتمال بروز وابستگی و اعتیاد به این دارو در افراد است. کدئین بدلیل پایه افیونی داشتن، می تواند به سرعت سبب بروز اعتیاد در بسیاری از افراد گردد. متاسفانه افرادی که بشکل مکرر این دارو را مصرف کنند، به احتمال بالایی ممکن است به مراحل وابستگی جسمی و روانی نسبت به کدئین برسند و در نهایت نیاز و گرایش به مصرف دوز بیش تری از کدئین را در خود تجربه کنند.
باید در نظر داشت که هرگاه افراد به مقدار بالایی از داروی کدئین استفاده کنند و برای مدت زمان طولانی به مصرف مکرر آن دست بزنند، در ابتدا بدن به کدئین وابسته می گردد و سپس وابستگی روانی نیز، اضافه می گردد. پس از ایجاد وابستگی، فرایند تحمل به تدریج ایجاد می شود که به معنا نیاز به مصرف دوز بیش تر در جهت کسب آثار اولیه مصرف کدئین است؛ به عبارت دیگر، فرایند تحمل باعث می شود که اثر کدئین در بدن کاهش یابد. هنگامیکه بدن نسبت به کدئین دچار تحمل شود، سلول های آن شروع به وابستگی نسبت به کدئین می کنند. بنابراین بطور کلی وابستگی به کدئین اغلب بر اثر مصرف طولانی بیش از چند هفته و یا مصرف بیش از حد دوز تجویزی کدئین، رخ می دهد.
علائم اعتیاد به کدئین
اعتیاد به کدئین دارای عائمی است که برخی از آن ها عبارتند از:
- نیاز به افزایش دوز
- بروز اختلالات گوارشی غیر طبیعی
- افزایش تحمل
- توهم
- سرگیجه و اختلالات خواب
- افسردگی و اضطراب
- وسواس فکری
- رفتار های جستجوگری
- مشکلات شغلی
- دروغ گفتن و فریب دادن
- مشکلات مالی
- انزوای اجتماعی
- مشکلات در روابط
علل اعتیاد به کدئین
اعتیاد به کدئین می تواند علل مختلفی داشته باشد ولی بطور کلی اصلی ترین علل ها عبارتند از:
- احساس سرخوشی کاذب: متاسفانه آثار سرخوشی زا داروی کدئین می تواند بسیاری از افراد را به سمت مصرف نامناسب کدئین ترغیب کند.
- وجود باور های غلط: برخی افراد اعتقاد دارند که زمانکیه دارویی تجویز می شود، نسبت به سایر مواد اعتیاد زا غیر قانونی ایمن تر و کم خطر تر است؛ این درحالیت که متاسفانه آمار بالای اعتیاد به انواع مواد دارویی نیز نشان می دهد که همیچین قائدهای استوار نیست. با اینحال، همین باور نادرست سبب سوق دادن افراد به سمت مصرف سوء دارو کدئین می شود.
- مصرف نامناسب جایگزین به جای مصرف مواد مخدر: در بسیار یاز افراد این باور وجود دارد که با مصرف کدئین می توان اعتیاد به ماده دیگری را به تدریج درمان کرد؛ این درحالیست که به نظر می رسد همچین مسئله ای به هیچ عنوان، سندیت علمی ندارد و تا به حال ثابت نشده است که کدئین می تواند یک جایگزین دارویی مناسب در جهت درمان اعتیاد به سایر مواد اعتیاد زا باشد.
- دسترسی سریع و آسان: متاسفانه داروی کدئین در برخی از کشور ها به شکل راحتی و به صورت قرص، شربت یا ترکیب شده با دارو هایی نظیر استامینوفن، در دسرس مردم قرار دارد و همین دسترسی سبب دستیابی بسیاری از افراد مصرف کننده به شکل ناایمن و غیر قانونی به این دارو می شود.
عوامل افزایش خطر اعتیاد به کدئین
باید در نظر داشت که مولفه های مختلفی می توانند در بروز اعتیاد به کدئین ایفا نقش کنند و این مولفه ها عبارتند از:
- ژنتیک
- شرایط روانی و سلامت کلی افراد
- مدت زمان مصرف و مقدار دوز مصرفی
علائم ترک کدئین
تجربه علائم ترک کدئین پس از ترک یا کاهش مصرف این دارو، نشانه ای از وابستگی به کدئین است. اگر هر نوع مواد افیونی- از جمله کدئین – را به طور منظم مصرف کنید، در نهایت نسبت به آن تحمل خواهید داشت، به این معنی که بدون افزایش دوز، دیگر اثرات آن را احساس نخواهید کرد. این به این دلیل اتفاق می افتد که استفاده از کدئین باعث افزایش تولید گیرنده های مواد افیونی می شود.
در صورت عدم درمان، وابستگی فیزیکی به کدئین احتمالاً به یک اعتیاد به کدئین تبدیل می شود که با علائم فیزیکی و روانی مشخص می شود. اگر پس از وابستگی به آن، مصرف کدئین را ناگهان متوقف کنید، علائم ترک کدئین را تجربه خواهید کرد. برخی از آنها می توانند دردناک و به طور بالقوه تهدید کننده زندگی باشند – به خصوص برای کسانی که مشکلات سلامت زمینه ای مانند بیماری قلبی یا کبدی دارند.
برخی از علائم فیزیکی رایج ترک کدئین عبارتند از:
- گرفتگی شکم، حالت تهوع و استفراغ
- از دست دادن اشتها
- لرز وتب
- اسهال
- مردمک های گشاد شده
- فشار خون بالا
- سردرد
- افزایش ضربان قلب
- درد مفاصل و دردهای عضلانی
- آبریزش بینی و اشک چشم
- عرق کردن
- خمیازه کشیدن
ترک کدئین همچنین می تواند علائم روانی مختلفی ایجاد کند، از جمله:
- تحریک
- اضطراب
- بی تفاوتی
- هوس کدئین
- افسردگی
- نوسانات خلقی
- اختلالات خواب
تشدید شرایط سلامت روان مانند اختلال دوقطبی، اختلالات خوردن و موارد مشابه نیز می تواند از عوارض جانبی دفع کدئین باشد. هرگز کدئین “بوقلمون سرد” را ترک نکنید، زیرا ممکن است علائم شدید ترک را ایجاد کند.
جدول زمانبندی ترک کدئین
جدول زمانی خروج کدئین از فردی به فرد دیگر متفاوت است. مدت زمان ترک کدئین به نوع کدئینی که مصرف می کنید، روش مصرف و عوامل فردی مانند متابولیسم شما بستگی دارد.
در اینجا جدول زمانی ترک کدئین برای اکثر افراد به نظر می رسد:
- روز ۱: اکثر مردم اولین علائم ترک کدئین را در عرض ۸ تا ۲۴ ساعت پس از مصرف آخرین دوز تجربه می کنند. اولین علائمی که ظاهر می شود معمولاً دردهای عضلانی، سردرد، تعریق و سایر علائم شبیه آنفولانزا است. در این مرحله از ترک کدئین، بی خوابی نیز بسیار شایع است.
- روزهای ۲-۴: علائم ترک کدئین معمولاً در عرض ۴۸ تا ۷۲ ساعت پس از آخرین دوز به اوج خود می رسد، اگرچه برخی از افراد ممکن است بدترین علائم را در حدود روز چهارم تجربه کنند. حالت تهوع، استفراغ و اسهال در این مرحله بسیار شایع است.
- روز ۵-۷: از آنجایی که علائم فیزیکی ترک کدئین پس از رسیدن به اوج خود شروع به فروکش می کند، علائم ترک روانی شروع به بروز می کند. ممکن است در این زمان ولع شدید به مواد افیونی، اضطراب و افسردگی را تجربه کنید.
- روزهای ۷-۱۴: رای اکثر افراد، ترک حاد کدئین ۱۰ تا ۱۴ روز طول می کشد. با این حال، برخی ممکن است بسته به نوع کدئین مصرفی، شدت اعتیاد و غیره علائم ناراحت کننده را تا ۳۰ روز یا حتی بیشتر تجربه کنند. این بار
روش های ترک کدئین
اعتیاد به کدئین می تواند سبب بروز مشکلات جدی متعددی برای افراد زیادی گردد، به ویژه مشکلات گسترده جسمی، روانی، اجتماعی و حتی قانونی. به همین منظور است که ترک مصرف سوء کدئین و درمان آن، مهم است. موثرترین راه برای مدیریت علائم ترک کدئین، کمک گرفتن از متخصصان پزشکی است.
علائم حاد ترک کدئین اغلب بسیار دردناک است و همیشه نمی توان با درمان های خانگی آن را کاهش داد و شما را در معرض خطر بیشتری برای عود قرار می دهد. عود پس از سم زدایی از کدئین – چه در یک محیط پزشکی و چه در خانه – می تواند بسیار خطرناک باشد.
از آنجایی که عدم مصرف دارو تحمل شما را نسبت به آن کاهش می دهد، دوزی که شما به طور معمول مصرف می کردید، چند روز پس از قطع مصرف اثرات بسیار قوی تر از قبل خواهد داشت و ممکن است با اوردوز روبرو شوید.
علاوه بر این، ترک کدئین گاهی اوقات می تواند منجر به عوارضی مانند کم آبی شدید و تشدید مشکلات سلامتی از قبل موجود شود. اگر با افسردگی، اضطراب یا سایر اختلالات سلامت روان دست و پنجه نرم می کنید، ممکن است در طول کاهش کدئین بدتر شوند و خطر افکار خودکشی را افزایش دهند. اما در مراکز معتبر ترک اعتیاد و کمپ ها، تمام روند ترک کدئین و ترک اعتیاد به مواد دیگر زیر نظر روانپزشک متخصص ترک انجام می شود و تمام علائم ترک کدئین کاملا کنترل می شود.
ترک کدئین در کلینیک ترک اعتیاد تهران به بیمار کمک می کند تا مراحل ترک اعتیاد کامل شامل سم زدایی و روان درمانی را طی کند و موفق به ترک اعتیاد به صورت پایدار و دائمی شود.
روش سرپایی ترک کدئین
درمان سرپایی، یک روش به نسبت رایج است که در صورت خفیف بودن اعتیاد به کدئین، مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش به بیماران فرصتی داده می شود تا آن ها بتوانند بطور هم زمان به وظایف و زندگی روزمره خود برسند و در عین حال به درمان اعتیاد خود نیز اقدام کنند. باید به یاد داشت که تنها زمانیکه اعتیاد به کدئین خفیف است می توان از خدمات درمانی قطع مصرف کدئین بشکل سرپایی استفاده کرد. در واقع اگر اعتیاد به کدئین شدید باشد، بهتر است از خدمات درمانی حرفه ای و تدریجی بهره برد تا به نتیجه مثبت رسید.
در این روش می توانید از خدمات سم زدایی سریع و فوق سریع مرکز ترک اعتیاد طلوعی دوباره استفاده کنید. سم زدایی فوق سریع بین ۴-۶ ساعت طول می کشد. بیمار می تواند پس از آن به منزل بازگردد و خدمات درمانی را به صورت ویزیت روزانه درمرکز دریافت کند.
سم زدایی ترک کدئین
با راهنمایی پزشک متخصص در زمینه ترک اعتیاد، اغلب می توان از عوارض ترک مصرف کدئین و یا خطرات ناشی از قطع ناگهانی مصرف کدئین، جلوگیری کرد؛ در این شرایط پزشک اغلب به افراد توصیه می کند که از قطع ناگهانی دارو، بپرهیزند و در مقابل، مصرف کدئین خود را به تدریج کاهش دهند و از روش سم زدایی ترک کدئین تدریجی استفاده کنند.
کاهش تدریجی مصرف کدئین، به بدن این فرصت را می دهد تا به تدریج و بدون حضور کدئین به مقدار قیل، با شرایط زیستی طبیعی سازگار گردد تا نقطه ای که بدن دیگر نیازی به کدئین برای عملکرد طبیعی نداشته باشد.
ترک کدئین زمانی اتفاق می افتد که شما به طور ناگهانی مصرف این دارو را قطع کنید یا پس از ایجاد وابستگی به کدئین دوز آن را کاهش دهید. شما می توانید انتظار داشته باشید که اولین علائم ترک کدئین را ظرف ۲۴ ساعت پس از آخرین دوز کدئین تجربه کنید. علائم ترک همانطور که گفته شد شامل سردرد،لرز و تب، تحریک پذیری، دردهای شکمی و مفصلی و … است.
دارو درمانی برای ترک کدئین
در مرکز سم زدایی اعتیاد پزشک متخصص با تجویز داروهای حمایتی ، علائم شدید ترک کدئین را کنترل می کند. در موارد بسیار کمی و تنها در صورتیکه علائم ناشی از ترک اعتیاد به کدئین شدید باشد، پزشک متخصص ممکن است دارو هایی را تجویز کند. بطور کلی پزشک ترک اعتیاد اغلب ۳ داروی زیر را در این شرایط تجویز می کند:
- متادون
- نالترکسان
- بوپرنورفین
روان درمانی و درمان شناختی رفتاری
فرایند ترک اعتیاد به کدئین فرایندی پیچیده و چند وجهی است که تنها یک وجه آن جسمی است و در درمان باید بر سایر وجوه درگیر اعتیاد نیز تمرکز کرد؛ از همین روست که روش های روان درمانی به کمک درمان اعتیاد آمده اند و خوشبختانه به نظز می رسد اگر آن ها نیز توسط متخصص انجا گیرد و توسط افارد مصرف کننده پیگیر گردد، امکان درمان اعتیاد به کدئین و سایر مواد مخدر وجود دارد.
البته در روش های روان درمانی نظیر مشاوره، CBT و…، مراجعین عزیز باید از پشتکار، اراده و حمایت مناسبی بهره مند باشند تا بتوانند نتایج مثبتی را بدست آورند. افرادی که به کدئین اعتیاد دارند اغلب به دلایل مختلف نظیر اضطراب و یا افسردگی، به مصرف آن روی می آورند؛ در نتیجه به منظور ترک اعتیاد به کدئین، استفاده از انواع مشاوره فردی و گروهی در غالب کار های تحصصی، بسیار مؤثر می باشند.
در برنامه مشاوره فردی، افراد مصرف کننده با مشاوره ترک اعتیاد، به گفتگو می پردازند تا به شناخت بهتری از علل اعتیاد خود و راهکار هایی مقابله ای موثر با آن، دست یابند. به نظر می رسد مشاوره فردی برای تشخیص عواملی که سبب اعتیاد در افراد می گردد، بسیار موثر و مهم می باشد. از طرف دیگر در این روش، فرد این فرصت را دارد تا با استفاده از روش های مؤثر در جهت کنترل استرس و اضطراب خود گام بردارد و به تدریج اعتیاد خود را ترک و درمان کند.
در برنامه مشاوره گروهی، فرد با گروهی از افراد دیگر که همسان با یکدیگر بیماری اعتیاد را دارند، همکاری موثر و فعال می کند؛ در واقع این فضای گروهی ممکن است به فرد انگیزه و پشتیبانی لازم را در جهت ترک اعتیاد بدهد. در این روش است که افراد مختلف ولی به اصطلاح در یک قایق، به اشتراک گذاری تجربیات خود با یکدیگر می پردازند و در نتیجه می توانند بصورت گروهی به کسب راهکار های مؤثر برای مقابله با اعتیاد خود برسند. همچنین وجود این تجارب مشترک ممکن است به افراد اعتماد به نفس بیش تری را ببخشد و به او در مسیر ترک اعتیاد یاری می کند.
مرکز ترک اعتیاد طلوعی دوباره
طلوعی دوباره یک مرکز ترک کدئین معتبر است که بیش از ۱۰ سال سابقه درخشان در این زمینه دارد. این مرکز علاوه بر بخش مردان، کلینیک ترک اعتیاد بانوان را به صورت مجزا دایر کرده است تا بانوان گرامی با خیالی آسوده مراحل درمان خود را طی کنند. در این مرکز از روش های نوین درمان اعتیاد مانند درمان اعتیاد با نوروفیدبک استفاده می شود. همچنین پس از سم زدایی و روان درمانی و تکمیل درمان اعتیاد، کاشت کسپول نالتروکسان برای کاهش وسوسه و هوس پس از ترک اعتیاد در این مرکز انجام می شود.
با توجه به اقدامات درمانی و امکانات رفاهی مرکز، هزینه های درمان در طلوعی دوباره بسیار منصفانه است. این مرکز تلاش می کند پروتکل های مختلف درمانی با توجه به هزینه و بودجه بیماران ارائه کند تا تمام شهروندانی که نیاز به ترک اعتیاد دارند بتوانند از خدمات درمانی این مرکز بهره مند شوند.
نازنین روشن طبری هستم، روانشناس بالینی با بیش از ده سال تجربه در حوزه ترک و درمان اعتیاد و مدیریت داخلی کلینیک طلوعی دوباره.