ترک اعتیاد

ترک اعتیاد نیازمند درک درستی از اعتیاد است. اعتیاد یک یدیده پیچیده چند بعدی است که دارای الگوی مکرر رفتاری آشکار در افراد معتاد است؛ البته اعتیاد تنها شامل موارد رایجی نظیر اعتیاد به سیگار و دخانیات، اعتیاد به مواد مخدر، اعتیاد به الکل نیست بلکه شامل اعتیاد به قمار، اعتیاد به پورنوگرافی، اعتیاد به کار، اعتیاد به اینترنت و… می شود. اصلی ترین عارضه اعتیاد بروز اختلال جدی در وضعیت سلامتی فرد و روند زندگی روزمره افراد معتاد است؛ در صورت عدم ترک اعتیاد، زندگی افراد معتاد در تمام جنبه های فردی و اجتماعی دچار مشکلات متعدد که گاهی جبران ناپذیر هستند، می شود.

امروزه ترک اعتیاد، یک برنامه ضرروری در زمینه سلامت هر جامعه ای است. متاسفانه در بین همه انواع اعتیاد، اعتیاد به مواد مخدر آمار خطرناکی را در اختیار خود دارد بطوریکه، طبق آمار جهانی در سال های اخیرحداقل ۳۰۰ میلیون نفر تجربه مصرف یکباره مواد مخدر را داشته اند که در حدود ۵۰۰ هزار نفر از این افراد، بدلیل مصرف اعتیاد آور مواد مخدر فوت کردند. حال این مقاله قصد دارد تا به بررسی ابعاد مختلف پدیده اعتیاد، علائم و علل بروز آن، عوارض مختلف ناشی از امر اعتیاد، مسیر ترک و روش های مختلف درمانی اعتیاد و…، بپردازد و در نهایت به گام های پس از ترک اعتیاد در زندگی، توجه کند.

 

 

اعتیاد و تعریف آن

اعتیاد اغلب به عنوان یک رفتار پرخطر و مستمر که دارای عوارض جدی شخصی و احتماعی است، شناخته می شود که اغلب بصورت غیرارادی در انسان ها شکل می گیرد. از دید علم روانشناسی، اعتیاد یک رفتار چرخه مانند است که افراد به علل مختلفی در زمینه های جسمی و روانی، دچار اشکال در کنترل تکرار رفتار اعتیاد زا خود می ‌شود. هفت نظریه اصلی در علم روانشناسی که به پدیده اعتیاد بسیار توجه کرده اند عبارتند از: نظریه برچسب زنی، نظریه اختلال هنجاری، نظریه انحراف مرتون، نظریه فرصت های نابرابر، نظریه اوقات فراغت، نظریه یادگیری مشاهده ای دو در نهایت نظریه ناکامی منزلتی.

از دید علم پزشکی اعتیاد یک پاسخ غیر ارادی و پدیده ای فیزیولوژیکی در بدن است که نسبت به یک محرک در فرد ایجاد شده و اغلب به علت تکرار غیر قابل کنترل استفاده از محرک اعتیاد زا، وابستگی شدید جسمی و در مرحله بعد روانی نسبت به محرک مورد نظر در فرد ایجاد می شود.

بطور کلی تعریف مشخص اصلی برای پدیده اعتیاد عبارتست از: وابستگی جسمی و روانی به یک محرک خاص که منجر به انجام رفتار های چرخه مانند می شود.

تفاوت های اعتیاد فیزیکی و روانی

هر انسانی از دو بعد اساسی جسمی و روحی تشکیل شده است که به اصطلاح می توان آن ها را به ترتیب، فیزیکی و روانی نامید. هر چند این دو بعد انان ها همسو با هم هستند ولی دارای تفاوت هایی با یکدیگر هستند که در این بین پدیده اعتیاد نیز در هر دو بعد، خود را نشان می دهد و البته با یکدیگر فرق دارند.

برای شناخت بهتر این تفاوت ها بهتر است هر دو بعد را از دید وابستگی ناشی از اعتیاد در آن ها، بررسی کرد. در وابستگی فیزیکی ناشی از امر اعتیاد، اغلب علائم زیر خود را بروز می دهند:

• حالت تهوع و اسهال
• لرز
• هذیان گویی موقت
• بدن درد

در مقابل در امر وابستگی روانی ناشی از اعتیاد، به جای علائم اغلب جسمی آکار و موقت، علائمی جدی تر و عمیق تر خود را در فرد معتاد، نشان می دهد. در واقع در این جنبه روانشناختی انسان، اعتیاد و وابستگی ناشی از آن یک اجبار ذهنی غیر قابل کنترل را در فرد معتاد نسبت به محرک اعتیاد زا به وجود می آورد و پایداری این اجبار ذهنی، اغلب با ثبات و به شکی عمیق در فرد معتاد باقی می ماند که البته خوشبختانه امکان تغییر، کاهش و در نهایت حذف این اجبار ذهنی است.

عوامل موثر در ایجاد اعتیاد (ژنتیکی، محیطی، اجتماعی)

با توجه به ماهیت پیچیده اعتیاد و چند بعدی بودن آن، بهتر است توجه کرد که می توان علل بروز اعتیاد در افراد را در سه سطح به شکل زیر طبقه بندی کرد:

• سطح ژنتیک: انسان‌ ها ژن های زیادی در خود دارند که هرکدام مسئول ویژگی های جسمی و روانی فردی هستند. از آنجا که اعتیاد، دارای ویژگی ‌های مشترک با یک اختلال مزمن و وراثتی است، متخصصین احتمال می دهند که ژن ‌ها ممکن است بدن را در برابر اعتیاد آسیب پذیر کرده و یا در مقابل از آن جلوگیری کنند.
• سطح اجتماع: در بسیاری از دیدگاه ها، نقش اصلی بروز اعتیاد بر عهده مسائل اجتماعی است؛ در واقع بسیاری از عوامل اجتماعی بشکل فشار ها و محدودیت های اجتماعی، می تواند افارد را به سمت گرایش، اعتیاد و وابستگی به محرکی خاص، سوق دهند.
• سطح محیط: زمانیکه از اصطلاح محیط استفاده می شود، بهتر است به تفاوت محیط و اجتماع دقت کرد؛ در واقع فرق اساسی بین محیط و اجتماع در بافت آن ها است که باید در نظر داشت منظور از محیط، افراد و اجتماع های کوچک تر و عمیق تر در زندگی هر فردی نظیر خانواده، دوستان، همسالان، مدرسه، محیط کاری و…، است. به نظر می رسد که کنش و واکنش های محیط اولیه و فرد، در شکل گیزی اعتیاد و دوام آن نقش بسیار پررنگی را ایفا می کند.

 

انواع اعتیاد

پدیده اعتیاد می تواند شامل وابستگی به هر محرکی در افراد گردد؛ ابته باید در نظر داشت که برخی از این اعتیاد ها خطرات بیش تر و البته جدی تری برای فرد و سپس برای جامعه، به دنبال دارند.

اعتیاد به مواد مخدر

بیش ترین نرخ اعتیاد به یک محرک خاص، پس از اعتیاد به سیگار، اعتیاد به مواد اعتیاد زا و البته در رده اول، مواد مخدر است. متاسفانه آمار خطرناک دیگیری نیز حاکی از آن است که سن گرایش و مصرف مواد مخدر بسیار کاهش یافت است و حتی نزدیک به سنین ابتدایی نوجوانی نزدیک شده است.

در فرایند اعتیاد به یک ماده مخدر، مواد مصرفی دارای فرمول های شیمیایی خاصی هستند که پس از مصرف، وارد فعل و انفعالات شیمیایی _ زیستی با سلول های بدن شده که همین مسئله بر مدار های پاداش، انگیزه، حافظه و دیگر قسمت های مغزی تاثیر می گذارند که اغلب سبب ایجاد میل به مصرف مجدد مواد مخدر و در نهایت اعتیاد، می شود.

اعتیاد به الکل

به نظر می رسد که فرمول شیمیایی الکل به گونه ای است که به سرعت وارد فعل و انفعالات شیمیایی _ زیستی با سلول های عصبی مغز می شود و اثری مسکن مانند، بر روی افراد می گذارد که در نتیجه آن افراد احساس آرامش کاذب و زودگذری را تجربه می کند.

مصرف الکل خود به خود سبب سست شدن فعالیت های عصبی افراد می شود که در نتیجه آن هوشیاری فرد به شدت مختل می شود؛ در واقع همین وضعیت است که سبب نقص در توان تصمیم گیری، تفکر مناسب، مهارت حل مسئله و افت شدید کارکرد حافظه می شود. در نتیجه مصرف مداوم الکل، فرایند الکلیسم در فرد رخ می دهد که می تواند عوارض بسیار خطرناکی را به دنبال خود بیاورد.

اعتیاد به قمار و انواع اعتیاد رفتاری دیگر

در پدیده اعتیاد به قمار، به نظر می رسد که فعالیت قمار، واکنشی را در فرد می انگیزد که به تدریج می تواند میل به قمار بازی افراطی را در فرد، به شدت افزایش دهد. بطور معمول می توان گفت اغلب افراد معتاد به قمار، نمی توانند خود را در مواجهه با وسوسه احتمالی برد در قمار کنترل کنند؛ در واقع می توان نتیجه گرفت که افراد معتاد به قمار، به شدت در بخش خود تنظیمی و خود کنترل گری دارای اختلال هستند و به خوبی نمی توانند موقعیت واقعی را از موقعیت فرضی متمایز کنند.

می توان در این نوع اعتیاد نیز نقش مدار انگیزشی مغز را در پاسخ به فعالیت قمار مورد بررسی قرار داد؛ در واقع اگر حتی گاهی فرد مورد نظر بطور شانسی در قماری برنده شود، بدلیل آنکه احساس سرخوشی عمیقی را در سیستم پاداشی مغزی خود تجربه می کند، گرایش به تکرار فعالیت ها قمار گونه دارد.

اعتیاد به اینترنت و تکنولوژی

امروزه یکی از فراگیر ترین انواع اعتیاد که در حال پیشرفت سریع است، اعتیاد به فضای مجازی و البته در اصل، اعتیاد به اینترنت است. فضای مجازی به دلیل رشد سریع تکنولوژی، می تواند فواید گسترده ای را برای مردم به ارمغان بیاورد ولی متاسفانه همین فضای اینترنتی امروزه امکان بروز مسائل نامناسب و خطرناک را نیز گسترش داده است.

در امر اعتیاد به اینترنت و تکنولوژی، می توان نحقسقات متنوعی را در زمینه های مختلف انجام داد ولی بطور کلی به نظر می رسد اعتیاد به گوشی تلفنه در بین تمام انواع اعتیاد به تکنولوژی بیش ترین رتبه را به خود اختصصاص داده است. از طزف دیگر اعتیاد به فضای اینترنتی اینستاگرام و گردش مککر اما بی هدف در این فضا، خود نیز تبدیل به یکی از بالا ترین نرخ های اعتیاد در بین همه انواع اعتیاد به اینترنت می باشد.

 

علائم و نشانه های اعتیاد در نوجوانان و جوانان

علائم بیماری اعتیاد نه تنها می توانند آشکار باشند، بلکه پنهان ولی عمیق نیز می باشند. از طرف دیگر این علائم در تمام زمینه های زندگی فرد معتاد خود را نشان می دهد که می توان برای فهم بهتر آن، علائم را در دو بخش اصلی فردی( جسمی، روانی و رفتاری) و اجتماعی، دسته بندی کرد.

علایم جسمی و روانی اعتیاد

علائم بیماری اعتیاد به سرعت خود را در سطح سلامت افراد به شکل آشکار و پنهان، نشان می دهند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• بروز لرز و تشنج
• اختلال در هماهنگی بدنی و روانی
• بروز خواب ‌آلودگی شدید
• سوزنی شکل شدن مردمک ‌های چشم
• سرخ شدن چشم‌ ها
• تغییر نامناسب وزن
• تغییر در اشتها به شکل غیر طبیعی
• اختلال در الگو های طبیعی خواب
• تغییر جدی در دوستان و یا همسالان
• تمایل به انزوا
• تغییر حصیصه های اصلی شخصیتی
• افزایش احتمال بروز اختلالات روانی نظیر افسردگی و اضطراب
• افزایش افکار بدگمانی وافکار وسواسی
• کاهش حس خود ارزشمندی و داشتن تصویری ناخوشایند از خود
• افزایش بدبینی نسبت به زندگی و خطر تمایل به افکار خودکشی
• افزایش شدید حس بی ‌انگیزگی و تقویت احساس بی‌تفاوتی یا بی‌علاقگی به همه چیز و همه کس

تغییرات رفتار افراد معتاد

یکی از اصلی ترین نشانه های قابل مشاهده در امر علائم اعتیاد، بروز تغییرات رفتاری گسترده در افراد معتاد است که اغلب از افراد قبل از معتاد شدن، مشاهد نمی شد. اساسی ترین تغییرات رفتاری در افراد معتاد عبارتند از:

• بروز ویژگی بی مسئولیتی و افزایش آن
• بروز مشکلات مالی و حقوقی در پی اعتیاد
• کاهش قابل توجه در عملکرد های تحصیلی و کاری
• کاهش شدید تمایل به مشارکت در مسائل خانوادگی و بین فردی
• کاهش تمایل به انجام فعالیت ‌ها یا سرگرمی ‌های رایج و مورد علاقه
• تکرار رفتار هایی نظیر دروغگویی و پنهان‌کاری در جهت کاهش اضطراب و اساس گناه ناشا از اعتیاد

خصوصیات اجتماعی فرد معتاد

به دلیل آنکه هر نوع اعتیادی سبب تغییر عمیق در خلق و خوی افراد معتاد می شود، به تدریج روحیات و رفتار های آنان نیز دچار تغییرات نامطلوبی می شود که در نتیجه همه این تغییرات جشمی، روانی و رفتاری، قابل پیش بینی است که روابط بین فردی افراد نیز دچار مشکلات جدی گردد که نتایج این مشکلات نیز خود را در روابط اجتماعی افراد، در هر زمینه ای، نشان می دهند.

به نظر می رسد افزایش نامطلوب دو بعد حساسیت پذیری و تکانشگری در فرد به دلیل اعتیاد، سبب افزایش خطرساز پرخاشگری بشکل تدریجی در بسایری از افراد معتاد می شود که همین امر می تواند اصلی ترین عامل اختلال در روابط اجتماعی باشد. باید در نظر داشت زمانیکه از روابط اجتماعی صحبت می شود، صرف منظور روابط بین زوجین و خانوادگی نست؛ در واقع هر گونه رابطه بین فردی اعم از روابط دوستانه، روابط تحصیلی بین افراد، روابط کاری بین افراد و …، همگی می توانند تحت تاثیر خطر نابودی ناشی از اعتیاد می شود.

تشخیص اعتیاد در خانه با تست اعتیاد

تشخیص اعتیاد در خانه با تست های خانگی یا همان کیت تشخیص اعتیاد نواری انجام می شود. این تست خانگی ترک اعتیاد را از داروخانه ها تهیه کنید . طرز استفاده از تست اعتیاد خانگی کافی است که یک قطره از ادرار روی نوار مشخص شده بگذارید و طبق دستور داده شده در پشت کیت اعتیاد، جواب را بخوانید.

 

دلایل اعتیاد به مواد مخدر | چه کسانی معتاد می شوند؟

بدلیل ماهیت چند بعدی اعتیاد، بهتر است که دلایل و علل بروز این پدیده را نیز در چند بعد بررسی کرد تا به نتایج بهتری رسید؛ در واقع می توان سه طبقه اصلی فردی، خانوادگی و اجتماعی را به عنوان ابعاد اصلی در بحث دلایل اعتیاد مورد بررسی قرار داد.

عوامل فردی

در بحث عوامل فردی که سبب اعتیاد می شود، توجه بیش تر بر روی ویژگی های بدنی و روانی افراد است. اصلی ترین دلایل فردی در امر اعتیاد عبارتند از:

• میل به لذت جویی افراطی
• نبود ارزش های اخلاقی، قانونی و دینی
• وجود بیماری های بدنی و اختلالات روانی
• عدم وجود اعتماد به نفس لازم
• عدم رشد شخصیت بشکل مناسب
• وجود ناامیدی و یاس
• افزایش نامناسب فشار های عصبی
• بروز مشکلات و اتفاقات تلخ ناگهانی
• افت تحصيلي شدید و یا ترك تحصيل

عوامل اجتماعی یکی از دلایل اعتیاد در نوجوانان

زمانیکه صحبت از زمینه اجتماعی در علل بروز اعتیاد می شود، نقش سه مولفه اصلی پررنگ تر از سایرعلل اجتماعی است که عبارتند از:

• فقر و مشکلات مالی: متاسفانه یکی از اصلی ترین علل اعتیاد به مواد مخدر و الکل، فقر( بخصوص فقر مالی ناشی از بیکاری) است که در خود ایران به دلیل مشکلات اقتصادی گسترده، عامل اصلی سوق دهنده افراد به سمت اعتیاد است. بسیاری از جوانان به دلیل ناتوانی در کسب مال و بیکاری، به مصرف اعتیادآور مواد مخدر و الکل گرایش پیدا می کنند که همین مسئله حتی نرخ خطر مرگ بر اثر اعتیاد در بین جوانان را افزایش داده است.
• فشار دوستان و هم سالان: نوجوانی دوره ای بسیار حساس در بحث سازگاری مناسب افراد با جامعه است؛ درواقع چگونگی سپری کرد این دوره رشدی، در امر بروز بسیاری از مسائل ماندگار در زندگی، نظیر اعتیاد، نقش دارد. در همین دوره است که نقش منوثر دوستان و هم سالان در افراد بیش تر از خانواده می شود و فرد به دنبال تجربه بسیاری از مسائل در کنار هم سالان خود است. باید در نظر داشت که بسیاری از افراد معتاد، نقش فشار هم سالان را در بروز اعتیاد خود پررنگ می دانند و این درحالی است که خود آن ها نیز نتوانستند در برابر وسوسه ها و سا فشار همسالان خود مقاوت کنند و اغلب ناخواسته به سمت مصرف تفریحی مواد سوق داده می شوند در نهایت در دام اعتیاد گیر می کنند. (ترک مصرف تفریحی مواد)
• دسترسی ساده و آسان به مواد: یکی از اصلی ترین علل نرخ بالای اعتیاد به مواد مخدر دسرسی ساده به مواد مخدر است که متاسفانه باید قبول کرد می توان به سرعت مواد را با هر مدل و هر میزانی، تهیه کرد. البته این تنها مشکل در این زمینه نیست، بلکه نمی توان گاهی به درستی افراد درگیر در زمنیه تجاری اعتیاد را تشخیص و دستگیر کرد؛ در واقع حتی در بحث قانونی نیز اغلب افراد معتاد و مصرف کننده دستگیر می شوند و افراد اصلی به دلیل گسترده بودن امر خرید و فروش مواد مخدر، کم تر دستگیر می شوند.

 

عوامل خانوادگی | رایج ترین مشکلات خانواده معتادین

خانواده اولین محیطی است که هر انسانی آن را تجربه می کند؛ در نتیجه طبیعی است که مولفه های خانوادگی بتوانند عواملی موثر در ایجاد و یا عدم ایجاد اعتیاد، ادامه اعتیاد و حتی درمان اعتیاد در افراد معتاد باشد. مشکلات خانوادگی می توانند افراد را به سمت مصرف مواد مخدر و اعتیاد هدایت کنند. رایج ترین علل خانوادگی در اعتیاد عبارتند از:

• وجود کمبود عاطفی در بین فرزند و والدین
• افراط در محبت و اختلال در مسیر رشد استقلال شخصیتی فرزند
• اعمال سختگیری های افراطی و بیش از اندازه
• وجود تبعیض در بین فرزندان
• تامین رفاه بیش از حد و لوس کردن فرزند
• آسیب های عاطفی عمیق مرتبط با خانواده
• وجود اعتیاد در حداقل یک شخص از خانواده
• مشکلات اقتصادی و کمبود امکانات مالی در خانواده
• دانش ناکافی والدین و اعمال سبک های تربیتی نامناسب بر فرزند

یکی از اساسی ترین نکته ها در ارتباط با نقش خانوده در امر اعتیاد، تاثیر مهم خانواده در بحث ترک و درمان اعتیاد است؛ طبق آمار به نظر می رسد خانواده هایی که به جای تحقیر، تلاش می کنند تا فرد معتاد را حمایت و تشویق به ترک اعتیاد کنند، نقش مثبتی را در امر بهبودی فرد معتاد ایفا می کنند و فرد مصرف کنند با تشویق و حمایتی که از سوی خانواده دریافت می کند، انگیزه بیش تری برای سپری کردن مسیر ترک و درمان اعتیاد هستند.

 

روش های درمان اعتیاد در کلینیک ترک اعتیاد و کمپ ترک اعتیاد

پدیده اعتیاد یک مسئله جدی است و به هیچ عنوان نباید آن را شوخی گرفت؛ برای شروع مسیر ترک اعتیاد، باید در نظر داشت بدلیل آنکه اعتیاد به تدریج اما سریع شکل می گیرد، مسیر درمان و روش های آن نیز باید به تدریج و البته چندگانه رخ دهد تا نتایجی کامل و مثبت به همراه داشته باشد. بسیاری از بیماران به دنبال بهترین و سریعترین روش ترک اعتیاد در منزل  هستند، اما باید گفت ترک تدریجی در کلینیک خصوصی ترک اعتیاد بهترین و مطمئن ترین روش ترک بدون خماری و درد است. در کلینیک های ترک اعتیاد از روش های درمانی مختلفی برای کمک به بیمار برای ترک اعتیاد استفاده می شود که در ادامه بیان می شود.

درمان دارویی و داروی ترک اعتیاد

در زمینه درمان درویی اعتیاد، موافقان و مخالفان همچنان به بحث بادامه می دهند اما به هر حال این روش درمانی برای درمان اعتیاد به مواد مخدر همچنان رایج است، از مهم ترین دارو هایی که در مسیر درمان اعتیاد مورد استفاده قرار می گیرند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• متادون: متادون یک داروی شبه افیونی است که می تواند مسیر ترک مواد را آسان تر کند و به همین دلیل از آن در مرحله سم زدایی ترک اعتیاد، استفاده می کنند. متادون در مرحله سم زدایی می تواند وابستگی به مخدر را کم تر کند اما باید توجه کرد در صورت مصرف سوء متادون، خود می تواند سبب وابستگی و اعتیاد شود. مرحله سم زدایی تنها می تواند وابستگی بدنی را بهبود بخشد و برای درمان وابستگی روانی به مواد مخدر، سایر روش های درمانی نظیر روان درمانی، باید اعمل گردد.
• بوپرنورفین: بوپرنورفین و یا قرص b2، دارویی است که می تواند نقشی موثر در یک برنامه درمانی مناسب داشته باشد. اغلب افرادی که دارای اعتیاد به مواد مخدر قوی نظیر هروئین هستند، نمی توانند حتی به راحتی مرحله ابتدایی سم زدایی را طی کنند، در نتیجه استفاده از داروی بوپرنورفین می تواند مراحل ترک را در جهت درمان اعتیاد، برای فرد راحت تر کند. در میان تمام داروی های درمان اعتیاد، بوپرنورفین رایج ترین داروی ترک اعتیاد است که حتما باید توسط روانپزشک تجویز گردد.
• سایر دارو ها: بطور کلی دارو های ترک اعتیاد، با هدف کمک به روند درمان اعتیاد و در کنار روان درمانی، مورد استفاده امر ترک اعتیاد قرار می گیرد و به هیچ عنوان یک درمان اصلی برای ترک اعتیاد نیستند. از دارو های رایج که در امر درمان اعتیاد توسط متخصصین تجویز می شود، می توان به دارو هایی نظیر نالوکسان، نالتروکسان، شربت تریاک، حب جدوار، آکامپروسات، دی سولفیرام، لوفکسیدین و…، اشاره کرد.

درمان روانشناختی

در بحث ترک اعتیاد نقش یک متخصص آشنا به علوم روانشنناختی لازم است تا بتواند به افراد مصرف کنند برای ترک اعتیاد کمک کند، لازم و ضروری است. در زمینه درمان های روانشناختی اعتیاد، می توان به سه روش اصلی اشاره کرد. این سه روش عبارتند از:

• مشاوره: بدلیل آنکه در مسیر سخت درمان و ترک اعتیاد، ممکن است گاهی وسوسه مصرف مجدد به سراغ فرد معتاد بیاید، بهتر است که یک مشاور آشنا با حوزه اعتیاد و چالش های آن، در این مسیر همراه با فرد معتاد باشد تا بتواند در زمینه های مختلف به او راهنمایی ابتدایی لازم را ارائه کند تا افراد در ابتدا مسیر درمان اعتیاد، دلسرد نشود و مسیر درمانی را رها نکند.
• روان درمانی: اصلی ترین دلیل اهمیت روان درمانی برای فرد معتاد، نقش اصلی مشکلات شخصیتی در امر اعتیاد است. در واقع اکر فردی بتواند در مسیر ترک اعتیاد به مواد مخدر موفق شود، به احتمال زیادی بعلت عدم حل درست مشکلات و مسائل شخصیتی، ممکن است نه تنها دوباره به اعتیاد قبلی خود بازگردد، بلکه به رفتار های اعتیاد آور دیگری نیز روی بیاورد.
• CBT: CBT به معنای رفتار درمانی شناختی است و یک نکتیک نوین در زمینه درمان اعتیاد است. در این روش بر اهمیت نقش احساسات و افکار بر رفتار تاکید وجود دارد که به نظر می رسد در هر اعتیادی حداقل یک عامل درونی از جنسی افکار و یا احساسات، بر ثبات رفتار اعتیاد آور موثر است؛ در نتیجه روانشناس ترک اعتیاد در جلسات رفتار درمانی شناختی، از بیمار خود می ‌خواهد که در محیط ایمن اتاق درمان بر روی افکار، احساسات، باور ها و نگرش های خود تمرکز کند تا بتواند با هماری درمانگر، به درک بهتر ارتباط بین این سازه های درونی و رفتار اعتیاد برسد.

درمان های مکمل

خوشبختانه امروزه روش های درمان اعتیاد پیشرفت کرده اند و به نظر می رسد وجود دسته ای از درمان ها تحت عنوان درمان های مکمل، می تواند کمک خوبی در مسیر درمانی اصلی اعتیاد باشد. سه مدل از درمان های مکمل رایج عبارتند از:

• ورزش: بسیاری از افراد بدلیل احساس سرخوشی ناشی از مصرف مواد مخدر، در دام اعتیاد می افتند. حال اگر یک برنامه درمانی همراه با ورزش منظم که سبب ترشح اندروفین(همان هورمون حس خوب‌ که فرد تحت تاثیر این هورمون احساس سرخوشی پیدا می‌کند) می شود توسط متخصص تنظیم گردد، به تدریج می توان این برنامه جایگزین را برای تامین حد طبیعی اندروفین ‌ها در بدن جایگزین مواد مخدر کرد. بدین ترتیب می توان امید داشت که درمن پاسخ مثبت داشته باشد.
• یوگا: یوگا تکنیکی معنوی گونه شامل کنترل نفس و قرارگیری بدن در حالت ‌هایی خاص است. هدف اصلی آن نیز کسب ارامش و مقابله با احساسات آزاردهنده است. در مسیر ترک و ردمان اعتیاد فرد مصرف کننده بطور موقتی استرسی را تجربه می کند که می توان با استفاده از تکنیک درمانی یوگا، میزان استرس را کاهش داده و به حفظ تمرکز و آرامش فرد مصرف کننده درمسر درمان، کمک کرد.
• مدیتیشن: مدیتیشن یک روش ذهنی است که با هدف افزایش تمرکز و آگاهی در بین افراد مختلف انجام می گیرد. تحقیقات مختلفی تاثیر درمانی مدیتیشن بر ترک اعتیاد را ثابت کرده اند که در نتایج کلی این تحقیقات می توان مدیتیشن ذهن آگاهی را مفید ترین نوع مدیتیشن برای درمان اعتیاد دانست؛ در این روش افراد می آموزند تا به افکار، احساسات و تجربیات خود بدون هیچ جهت گیری توجه کرده و آن ها را بهتر درک کنند. همین مسئله می تواند به معتادان کمک کند تا با علائم ترک اعتیاد، نظیر افسردگی کنار بیایند و حتی ممکن است به آن ها کمک کند تا رفتار های اعتیاد آور خود نیز را بهتر بشناسند و در نتیجه انگیزه بیش تری برای ترک داشته باشند.

 

انواع مراکز ترک اعتیاد به مواد مخدر و الکل

مولفه مشترک در اعتیاد به الکل و مواد مخدر همان وابستگی است که این مولفه سبب یکسان بودن نسبی مراحل ترک اعتیاد به الکل و مواد مخدر با یکدیگر می شود. مراحل اصلی ترک اعتیاد به الکل و مواد مخدر عبارتند از:

• مداخله: در مرحله اول که مرحله مداخله آست، میزان و سدت وابستگی فرد معتاد مورد سنجش قرار می گیرد تا با توجه به نتیج این سنجش، بتون برنامه مناسب درمانی را تهیه کرد. در همین مرحله است که تعیین می شود فرد معتاد در چه حدی از وابستگی به الکل و یا ماده مخدر، قرار دارد.
• سم زدایی: در مرحله دوم که سو زدایی نام دارد، بصورت تدریجی و در طی یک بازه زمانی که بسته به نوع ماده اعتیاد زا می تواند متفاوت باشد، برنامه ترک تدریجی بشکل اجرایی در می یاید؛ در واقع در این مرحله میزان دوز مصرفی ماده اعتیاد زا کاهش در فرد معتاد، کاهش می یابد و بدن او به تدریج پاکسازی می شود.
• نوتوانی: در مرحله آخر، زمانیکه بدن توانسته باشد بصورتی مناسب از وابستگی جسمی به ماده اعتیاد زا رهایی پیداکند، نوتوانی یا بازتوانی صورت می گیرد که در واقع همان بازسازی فرد پس از ترک اعتیاد است تا چه از نظر جسمی و چه از نظر روانی، عملکرد هایی که بواسطه اعتیاد مختل شده بودند، به شکل مناسب اولیه خود برگردند.

به نظر می رسد روش هایی نظیر ترک اعتیاد سریع و ترک اعتیاد در خانه نه تنها کمکی به درمان اعتیاد نمی کنند، بلکه دارای خطرات بیش تری برای فرد به همراه می آورد. در نتیجه وجود مراکز تخصصی ترک اعتیاد الزامی است.

انواع مراکز درمانی

تحقیقات در زمینه انواع اعتیاد و درمان آن، تا قرن ۲۱ بسیار محدود بوده است، در نتیجه درمان های قابل قبول و قابل اجرا نیز همگی جدید هستند و باید تحت نظر متخصصین در مراکز تخصصی، انجام بگیرد تا نتایج درمانی، موفقیت آمیز باشد. بهترین مراکز درمانی که بتوان افراد را بشکلی مناسب بستری کرد، تحت دارو درمانی و روان درمانی قرار بگیرند و در نهایت دوره نوتوانی را نیز به خوبی سپری کنند، عبارتند از موارد زیر:

• کمپ ترک اعتیاد: یکی از اصلی ترین مراکز درمانی در بحث درمان اعتیاد، کمپ ها هستند. در کمپ ترک اعیتاد بدلیل وجود نظارت جدی وزارت بهداشت، می توان انتظار داشت که مراحل درمان اعتیاد به خوبی سپری شوند و البته تحت نظارت دقیق پزشکان دارو درمانی انجام بشود. البته ضعف اصلی درباره کمپ ها کمبود امکانات رفاهی، کمبود تجهیزات پزشکی و کاهش نظارت دقیق تیم پزشکی بر بیمار به دلیل جمعیت زیاد است.
• مراکز دولتی ترک اعتیاد: بدلیل ایراد اصلی کمپ ها، در دهه های اخیر نرخ ساخت مراکز تخصصی  ترک اعتیاد افزایش یافته است. نکته مثبت سپری کردن دوره ترک اعتیاد و درمان آن در کلینیک های تخصصی، وجود تمرکز و توجه صرف بر روی درمان اعتیاد است. لازم به ذکر است که همه این مراکز باید مجوز رسمی داشته باشند و البته متخصصین زمینه اعتیاد در دو بخش دارو درمانی و روان درمانی. از طرف دیگر در این مراکز بدلیل آنکه افراد دیگری نیز در کنار فرد معتاد در حال ترک اعتیاد هستند، انگیزه ترک و درمان اعتیاد در افراد قوی تر می شود.
• کلینیک خصوصی ترک اعتیاد: گاهی افراد می خواهند بطور خصوصی اقدام به ترک اعتیاد خود بکنند و یا بسته به نوع و میزان وابستگی ناشی از اعتیاد، می توان به جای بستری شدن در بیمارستان و یا کلینیک خصوصی ترک اعتیاد تهران، اقدام به کسب درمان های لازم تخصصی در مراکز خصوصی روانشناسی و روانپزشکی کنند. در واقع به نظر می رسد ابتدا باید در مرحله مداخله میزان وابستگی به مواد مخدر و یا الکل، سنجیده شود و در صورت کم بودن میزان آن یا قرار د اشتن در ابتدای دوره اعتیاد، مراکز خصوص گزینه های بهتری برای درمان اعتیاد هستند.

یکی از امتیازات کلینیک های خصوصی، بخش های مجزا برای بانوان است. کلینیک خصوصی ترک اعتیاد بانوان طلوعی دوباره یک بخش مجزا برای ترک بانوان در بهترین کلینیک خصوصی ترک اعتیاد تهران است.

 

نحوه انتخاب بهترین کلینیک ترک اعتیاد تهران

افراد معتادی که قصد بهبودی از بیماری خود را دارند لازم است به چندین نکته در ارتباط با انتخاب مراکز مناسب ترک اعتیاد توجه کنند. این نکات اصلی عبارتند از:

• داشتن مجوز و استاندارد های لازم: بهتر است که قبل از بستری شدن، اطمینان حاصل شود که کمپ دارای مجوز ها و استاندارد های لازم از نهاد های مربوطه نظیر وزارت بهداشت و درمان، باشد.
• وجود تیم درمانی متخصص در حوزه اعتیاد: تجربه یک تیم درمانی مناسب در زمینه اعتیاد، در واقع به آن ها اعتبار و صلاحیت لازم را می بخشد؛ بنابراین بهتر است به بررسی مدارک و تخصص کافی افراد در زمینه ترک اعتیاد برداخته شود.
• طراحی و ارائه برنامه درمانی مناسب با ترک اعتیاد: برنامه درمانی ترک اعتیاد باید مناسب به ویژگی های شخصیتی فرد، چند بعدی و البته گسترده باشد تا بتواند بطور مفیدی به نیاز های هر فرد بپردازد.
• وجود محیط مناسب و امکانات لازم برای ترک اعتیاد: محیط مراکز درمانی اعتیاد باید از امکانات مناسب و لازم برای بستری و درمان اعتیاد ، غنی باشد تا ترک اعتیاد به درستی صورت بگیرد. منظور از امکانات مناسب و لازم وجود اتاق ‌های تمیز، برنامه غذایی مناسب و البته تفریح های ورزشی، فرهنگی و جذاب است.
• ارائه مستمر برنامه های پس از ترک اعتیاد: ارائه برنامه‌ های پس از درمان، مهم ترین اصل در بحث جلوگیری از مصرف مجدد در افارد معتاد است. این برنامه ‌ها شامل مشاوره دوره ای مستمر و البته حمایت های اجتماعی می ‌شود.
• مشورت مناسب و کسب اطلاعات لازم قبل از استفاده از مراکز درمانی: بهتر است قبل از انتخاب هر مرکز درمانی، با افرادی که در زمان های گذشته از خدمات مرکز مورد نظر استفاده کرده ‌اند، یک مشورت کلی انجام شود تا اطلاعات لازم و تجارب افراد را بهتر درک کرد.
• مکان و هزینه: باید در نظر داشت که مکان مرکز درمانی مورد نظر و بحث هزینه ‌های درمانی نیز بهتر است قبل از بستری شدن، مورد یررسی قرار بگیرند تا یک رضایت همه جانبه بین مارکز و افراد برقرار شود..

 

روش های ترک اعتیاد در کلینیک خصوصی ترک اعتیاد تهران

بدلیل آنکه ترک و درمان اعتیاد یک مسیر به نسبت دوره ای و چند بعدی است، باید متخصصین مختلفی نظیر روانپزشک، روانشناس، مشاور، مددکار و…، که در زمینه های مختلف دارای تجربه مناسب در بحث اعتیاد هستند، به افراد معتاد کمک کنند. در واقع اغلب وظیفه سنجش میزان وابستگی در مرحله مداخله و تجویز دارو لازم برای درمان، توسط روانپزشک صورت می گیرد.

در گام بعدی و در دوره سم زدایی به تدریج نقش روانپزشک کم تر منی شود و نقش روان درمانی که باید توسط روانشناس متخصص صورت بگیرد، پررنگ تر می شود. به تدریج در روان دمانی بر روی انگیزه و افکار افراد کار می شود تا بتوان تمایل روانی به مصرف اعتیادآور را در افراد کاهش داد.

در دروه نیز تمرکز مشاورین و مددکاران متخصص بر روی افراد معتاد بیش تر می شود تا بتوان به آن ها برای گذر از اعتیاد و شروع دوباره زندگی عادی، کمک کرد. بهتر است که در نظر داشت کمک های مشاوره ای پس از ترک اعتیاد، بهترین راهکار برای جلوگیری از مصرف مجدد مواد اعتیاد آور در افراد است.

تشخیص اعتیاد از روی آزمایش خون

اگرچه تشخیص اعتیاد از روی ظاهر  ممکن است اما اولین قدم از مراحل ترک اعتیاد پس از بستری برای ترک اعتیاد، گرفتن شرح حال از او است. نوع ماده مصرفی، طول مدت اعتیاد و دوز مصرفی از سوالاتی است که در کلینیک از فرد بیمار پرسیده می شود. اما در اکثر موارد بیماران در شرح حال مواد مصرفی را به طور کامل اعلام نمی کنند. برای مثال کسی که اعتیاد به هروئین و الکل به طور همزمان دارد، فقط یکی را بازگو می کند.

آزمایش اعتیاد بهترین راه تشخیص اعتیاد است که در قدم اول در بهترین کلینیک ترک اعتیاد تهران انجام می شود. با انجام آزمایش نوع ماده مصرفی به طور دقیق مشخص می شود. تشخیص دقیق ماده مصرفی به انتخاب بهتر نوع پروتکل درمانی بیمار کمک می کند.

دارو درمانی و استفاده از بهترین قرص ترک اعتیاد

یکی از بهترین روش ترک اعتیاد استفاده از دارو برای ترک اعتیاد است. درمان اعتیاد با دارو می تواند به بیمار در طی کردن پروسه ترک کمک کند. داروهایی که برای ترک استفاده می شوند عبارتند از

• داروی ترک اعتیاد برای کاهش وابستگی: نالتروکسان، بوپروپیون
• داروی ترک اعتیاد برای کاهش خماری و درد: متادون، بوپرنورفین
• داروی ترک اعتیاد برای کاهش هوس و وسوسه: نالتروکسان، آکامپروسات

این بهترین داروی ترک اعتیاد تنها با تجویز پزشک استفاده می شود. بهترین قرص برای ترک سیگار نیز قرص وارنیکلین Varenicline است. این قرص میل به سیگار و علائم ترک را کاهش می دهد.

 

 

چالش ها و مشکلات در مسیر ترک اعتیاد

ترک اعتیاد و درمان آن مسیر بسیار سختی است ولی بدون شک امکان چذیر است. از طرف دیگر فوایدی که ترک اعتیاد برای افراد به ارمغان می آورد، می توانند پایدار باشند و زندگی فرد را دوباره از نو بیافریند.

عوارض ترک اعتیاد و بحران های جسمی و روانی

ترک اعتیاد فرایندی چالش‌ برانگیز است که به تدریج می ‌تواند عوارض جسمی و روانی بر فرد بگذارد. عوارض جسمی رایج ترک اعتیاد عبارتند از:

• ضعف سیستم ایمنی: مصرف مواد مخدر اغلب آثار نامناسبی بر سیستم ایمنی بدن می گذارند. پس از ترک اعتیاد، افراد ممکن است در سیستم ایمنی خود ضعف را تجربه کند که می تواند فرد را در مقابل بیماری ‌ها کمی آسیب ‌پذیر تر می ‌کند.
• افزایش اشتها و یا کاهش وزن و تغییر چهره بعد از ترک اعتیاد: بسیاری از افراد در حین ترک اعتیاد، دچار تغییرات قابل مشاده ای در اشتها خود می ‌شوند. تغییرات در اشتها نیز می ‌تواند سبب افزایش و یا کاهش وزن شدید افراد گردد.
• مشکلات قلبی: مواد مخدر آثار منفی بر سیستم قلبی _عروقی می گذارند و ترک مواد مخدر می تواند سبب بروز مشکلات متعدد قلبی، البته زودگذر نظیر افزایش فشار خون می شود.

عوارض روانی رایج پس از ترک اعتیاد نیز عبارتند از:

• افزایش حساسیت پذیری: فردی که مواد مخدر و یا الکل را را ترک کرده است، ممکن است میزان حساسیت پذیری، تحریک پذیری افراد بطور غیر طبیعی افزایش می یابد که در نتیجه آن، تغییرات شدیدی در خلق و خو رخ می دهد.
• احتمال بالای خطر مصرف مجدد: در بیش تر موارد افرادی که اعتیاد را ترک کرده ‌اند، با احتمال زیادی امکان بازگشت به مصرف مواد مخدر را دارند؛ در واقع احتمال این خطر می‌ تواند در شرایطی که فرد از حمایت کافی بهره مند نباشد، بیش تر می شود.
• افسردگی: یکی از رایج ‌ترین عوارض روانی ترک اعتیاد به مواد مخدر، می تواند افسردگی موقت شدیدی وجود داشته باشد که می ‌تواند بشکل یاس، بی حسی به همه چیز و همه کس، از دست دادن انگیزه، کاهش لذت از زندگی و..، بروز پیدا کند.
• اضطراب و استرس: افراد زیادی پس از ترک مواد مخدر، دچار اضطراب و استرس شدیدی می ‌شوند که می تواند با حمله های عصبی زودگذر همراه باشد.
• ناتوانی در تمرکز: بسیاری از افراد در حین ترک اعتیاد، توان تمرکز خود را از دست می‌ دهند و این مسئله می ‌تواند زندگی روزمره افراد را تحت تأثیر منفی قرار دهد؛ البته این ناتوانی در تمرکز زودگذر می باشد.

عوارض  جسمی و روانی ناشی از ترک اعتیاد در کلینیک خصوصی ترک اعتیاد طلوعی دوباره توسط تیم پزشکی مجرب، پیگیری و به وسیله تجویز داروی ترک اعتیاد بدون خماری و درد تحت کنترل قرار می گیرد.

نگاهی به بهترین ویدیویی از بهترین کلینیک ترک اعتیاد تهران داشته باشید.

مقاومت فردی و اجتماعی در برابر ترک

در بیش تر موارد افراد با آنکه می خواهند اعتیاد خود را ترک کنند، ولی درگیر مشکل فردی و اجتماعی تحت عنوان مقاومت قرار می گیرند. اغلب بدلیل شرم و ترسی که فرد معتاد از آگاهی دیگران نسبت به بیماری اعتیاد خود دارد، مقاومتی فردی در برابر شروع مسیر ترک اعتیاد در فرد شکل می گیرد. در نتیجه ادامه این مقاومت فردی، شخص ممکن است نتواند به موقع ترک را شروع کند که همین مسئله سبب افزایش میزان وابستگی بدنی و روانی افراد به مواد مخدر گردد که مسیر ترک و درمان اعتیاد را سخت کند.

از طرف دیگر متاسفانه زیرساخت های اجتماعی نیز اغلب به جای کمک به فرد معتاد در جهت ترک اعتیاد، بیش تر با سرکوفت های خود مقاومت جدی را در مواجهه با ترک ایجاد می کند که همین مسئله خود می تواند نصمیم برای ترک را ضعیف کند. در واقع حتی گاهی برخی خانواده ها و جوامع نمی خواهند با این واقعیت که عضوی از آنان دچار بیماری اعتیاد شده است، کنار آمده و آن را قبول کنند که در نتیجه آن مقاومتی اجتماعی در مقابل ترک اعتیاد، شکل می گیرد.

بازگشت به اعتیاد

بازگشت به اعتیاد حالتی که با اصطلاح عود مجدد، شناخته مب شود. در این وضعیت فرد دچار وسوسه های شدیدی برای مصرف مجدد مواد اعتیاد آور می شود که البته می توان با آن مبارزه کرد. از اصلی ترین علل بازگشت به اعتیاد می توان به موراد زیر اشاره کرد:

• خیالبافی درباره تجربه لذت ‌بخش مصرف مواد مخدر
• داشتن باور های غلطی نظیر جمله: مصرف مواد راهی برای نجات از اضطراب و افسردگی است.
• بروز تغییرات ناگهانی در برنامه ‌های بعد از ترک و درمان اعتیاد در فرد
• بی تفاوتی نسبت به مسئولیت‌ های خود
• وجود مشکلات مالی در زندگی فرد بهبود یافته
• عدم دریافت حمایت های خارجی مناسب
• خود مراقبتی ضعیف
• کسالت و انزوا
• غرور و اعتماد به نفس بیش از حد
• احساسات ناراحت کننده

جلوگیری از بازگشت دوباره به اعتیاد

تجربه معتادان ترک کرده موفق نشان داده است برای جلوگیری از عود مجدد و بازگشت دوباره به مصرف مواد مخدر، بهتر است از راهکار های زیر استفاده کرد:

• افزایش و تقویت مهارت خود مراقبتی: مراقبت مناسب از خود می تواند سبب افزابیش حس خودارزشمندی شود و فرد به مغز خود این پیام را می دهد که به سلامتی خود اهمیت جدی بدهد.
• فراگیری راهکار های نوین در مقابله با مشکلات: افراد مبتلا به اعتیاد اغلب به دلیل مواجهه راحت تر با چالش های روانشناختی نظیر افسردگی به الکل و یا مواد مخدر، پناه می ‌برند. در نتیجه افراد در دروه درمان و پس از آن بتر است راهکار های نوین برای مقابله با مشکلات را فرا بگیرند .
• تقویت مهارت نه گفتن: بخشی از مسیر بهبودی از اعتیاد، تعیین مناسب مرزبندی های سالم افراد با دیگران است. اگر افراد قادر به ترک روابط آسیب زااز سمت دیگران نیست، پس بهتر است حداقل مهارت نه گفتن خود را تقوتیت کند تا دوباره به سمت مصرف مجدد مواد مخدر و یا لکل روی نیاورد.
• افزایش مهارت‌ های مقابله ‌ای: اگر در مسیر برنامه بهبودی، افراد نتوانند مهارت های موثری برای مقابله با وسوسه عود مجدد را یادبگیرند، زمانیکه در مواجه با استرس قرار بگیرند، به احتمال زیادی بازگشت به اعتیاد را تجربه می کنند.
• برقراری شبکه های ارتباطی سالم: زمانیکه افراد خود را در شبکه‌ های ارتباطی جایگزین مناسب قرار دهند، زمانیکه علائم عود خو را نشان می دهند، ممکن است افراد از نظر اجتماعی در سطحی باشد که بتواند بر وسوسه استفاده از مواد، غلبه کنند.
• داشتن یک برنامه شخصی ساختارمند برای شروع زندگی بدون اعتیاد: داشتن یک برنامه منسجم شخصی نقش بسیار موثری برای جلوگیری از عود مجدد در امر اعتیاد است؛ در واقع بهبودی از اعتیاد تنها در صورتی موثر باقی می ماند که فرد برنامه مشخصی را برای خودش در آینده داشته باشد و البته به آن متعهد بافی بماند. اگر فرد درگیر فعالیت ‌های سالم و مورد علاقه باشد، وسوسه عود کاهش می یابد.

 

نقش خانواده و جامعه در درمان اعتیاد

خانواده نخستین مولفه ای است که هر فردی بواسطه آن با مسائل مختلف آشنا می شوند و جهان بینی خانواده به مسئله اعتیاد می تواند نقش خود را در تقویت و یا ضعیف تمایل به اعتیاد در افراد، ایفا کند.

حمایت های خانواده از فرد معتاد

نقش خانواده در بروز اعتیاد، درمان آن و در نهایت بهبودی کامل از اعتیاد، بسیار آشکار است؛ در واقع اغلب اعتیاد به دلیل عدم وجود حمایت های مناسب و ضروری خانواده از افراد می تواند رخ دهد و ادامه یابد. حال اگر در مسیر ترک اعتیاد و پس از بهبودی فرد معتاد حمایت های خانودگی مناسبی برقرار نباشد، بدون شک امکان عود مجدد و بازگشت به مصرف مواد مخدر افزایش می یابد.

در این بین بهتر است بین حمایت سالم و ناسالم خانوادگی از فرد معتاد تمایز قائل شد؛ در واقع در حمایت سالم زمانیکه از بیمار حمایت می شود هدف این است که توانایی د‌ها و اعتماد به نفس او تقویت شوند و به او به عنوان فردی واقعی و نه تنها یک معتاد، توجه شود. در مقابل در حمایت ناسالم، خانواده ها اغلب به اشتباهه تصور می کنند باید مسئولیت های فرد بیمار را بر عهده بگیرند و با انجام وظایف او و ارائه هر نوع خدمتی به او، می توانند به بهبودی و درمان او کمک کنند.

این تصور اشتباه است؛ چراکه بیمار باید مسئولیت ‌هایش را خود بر عهده بگیرد. خانواده باید او را تشویق کنند تا مسیر درمان اعتیاد خود را شروع و سپری کند، دست از سرزنش فرد بدلیل مشکلات قبلی بکشند و بر نقاط قوت او تأکید بیش تری کنند.

معتادان ترک کرده موفق و گروه ها و انجمن های کمک به افراد معتاد

کمک به افراد معتاد یکی از مهم ترین دغغه های کنونی انجمن های خیریه و گرو های مردمی مبارزه با اعتیاد است. این کمک های اجتماعی می توانند در بهبود و بازگشت به زندگی سالم افراد معتاد نقشی مثبت ایفا کنند. دلایل اصلی اهمیت مداخله گروه های و انجمن های کمک به اغراد معتاد عبارتند از:

• کاهش جدایی از جامعه
• تقوت انگیزه برای ترک اعتیاد
• کاهش فشار های اجتماعی
• حفظ روابط بین فردی و تقویت آن ها

راهکار های کاهش انگ اجتماعی اعتیاد

به نظر می رسد افراد مبتلا به اعتیاد همواره با انگ و تبعیض، یعنی مجموعه نگرش ‌های منفی، در خانواده و جامعه مواجه می شوندکه می ‌تواند به روش های مختلفی بر سلامت و رفاه آن ها تأثیر منفی بگذارد. این انگ اجتماعی در واقع نه تنها سبب بهبودی فرد معتاد نمی شود بلکه خطر ادامه اعتیاد و یا بازگشت مجدد به سمت مصرف مواد اعتیاد آور را افزایش می دهد.

هر عضو یک جامعه می تواند در کاهش انگ اجتماعی علیه افراد مبتلا به اعتیاد نقش داشته باشد؛ در واقع از متخصصان سلامت و اعتیاد گرفته تا مردم عادی. بنابراین در گام اول باید اعتیاد را به عنوان یک بیماری پزشکی مزمن و قابل درمان قبول کرد. سپس برای حذف انگ اجتماعی، باید افراد مبتلا را لایق احترام و دلسوزی که مستحق آن هستند، در نظر گرفت و در نهایت برای بیماری خود سرزنش نشوند.

 

پیشگیری از اعتیاد

با اینکه در سال‌ های گذشته پیشرفت ‌های خوبی در حیطه درمان اعتیاد رخ می دهد، یدلیل آنکه این درمان ‌ها هزینه های زیادی دارند، اهیمت بحث پیشگیری از اعتیاد بیش تر شده است.

آموزش و آگاهی بخشی

برنامه آموزش مهارت ‌های‌ زندگی، یک برنامه افزایش آگاهی فردی و اجتماعی است که می تواند اثر تقویتی بر مهارت ‌های مقاومتی در برابر اعتیاد را شامل گردد. به نظر می رسد که آموزش مهارت‌ های زندگی در سطح فردی و اجتماعی در میان افراد می تواند بیش ترین اثر بخشی مثبت را در پیشگیری از اعتیاد، به همراه داشته باشد. بطور کلی برنامه آموزش مهارت ‌های زندگی سه بخش اصلی دارد که عبارتند از:

• مهارت های خود مدیریتی: مهارت ‌های خود مدیریتی، مجموعه ‌ای از مهارت‌ های فردی نظیر مهارت حل مسئله، هدف‌گذاری، تجزیه و تحلیل، شناسایی پیامد ها و مهارت ‌های شناختی هستند که به فرد آموزش داده می شوند تا بتوانند بر اضطراب و خشم خود غلبه کرده و رفتار شخصی خود را نیز بهتر کند.
• مهارت های اجتماعی: مهارت ‌های اجتماعی بر آموزش بهبود مهارت‌ های بین‌فردی، غلبه بر شرم، تعامل مناسب با دیگران و همچنین بهبود مهارت ‌های مربوط ارتباط با دیگران در روابط تاکید می کنند.
• آموزش اطلاعت مربوط به مواد مخدر: در این بخش، بر اطلاع ‌رسانی جامع مناسب، تقویت نگرش های درست و تغییر نگرش های نادرست درباره اعتیاد تمرکز موجود دارد و البته در همین بخش است که مهارت مقاومت در برابر تأثیرات همسالان و رسانه ‌ها در امر اعتیاد، آموزش دده می شود

برنامه های پیشگیری در مدارس و جوامع

برنامه ‌های پیشگیری از اعتیاد بهتر است طوری طراحی شوند تا به خوبی در مدارس به دانش آموزان ارائه شوند و آن ها با عوامل خطرساز اعتیاد نظیر رفتار پرخاشگرانه، مهارت های اجتماعی ضعیف و مشکلات تحصیلی آشنا شوند.

برنامه ‌های پیشگیری از اعتیاد برای مدارس در ابتدا باید به گونه ای طراحی شوند که باعث تقویت هوش هیجانی، اجتماعی و تحصیلی گردد تا دانش آموزان را از عوامل خطرناکی نظیر پرخاشگری، افت تحصیلی و ترک تحصیل که می توانند اصلی ترین عوامل موثر در اعتیاد دانش آموزان در دوران تحصیل باشد، حقظ کنند.

مؤثرترین رویکرد در پیشگیری از اعتیاد، ارائه برنامه های روانشناسی _ اجتماعی در مدارس و سطح جمعی است؛ این برنامه ها متمرکز بر آگاهی بخشی خطرات روانی و اجتماعی اعتیاد هستند و سبب آموزش مهارت ‌های زندگی و مقاومت ‌پذیری اجتماعی در افراد می شوند که احتمال بروز رفتار های پر خطری نظیر اعتیاد را کاهش می دهد.

نقش سیاست گذاران و دولت در پیشگیری از اعتیاد

با وجود پیشرفت های زیادی در سطح جهان، همچنان یکی از معضلات بزرگی که بشریت را تهدید می کند، رشد پیده اعتیاد است. اعتیاد یکی از اساسی ترین مشکلاتی است که همهکشور ها با آن مواجه هستند و در نتیجه تمام کشور ها سیاست هایی را در جهت پیشگیری از بروز اعتیاد، اتخاذ می کنند.

در همین سیاست های پیشگیرانه است که نقش دولت در چگونگی ایجاد ساز و کارهای مربوطه پررنگ تر می شود؛ چراکه باید دانست هر چه سیاست های پیشگیرانه در امر اعتیاد بهتر اتخاذ و اجرا گردد، نیاز به اتخاذ و اجرای دسیاست های درمان اعتیاد کم تر می شود. در کل اجزا سیاست و دولت هر کشوری، عملکرد بخش های قضایی و قانونی با امر اعتیاد مستقیم تر و جدی تر است.

 

 

خلاصه راهنمای ترک اعتیاد

در این مقاله تلاش شده است که بطور جامع به مسئله اعتیاد و ترک آن پرداخته شود تا افراد بتوانند آگاهی و شناخت بهتری نسبت به این پدیده کسب کنند. در همین جهت است که بهتر است مطالعه آن به خوبی صورت بگیرد.

برای درک بهتر نکات این مقاله می توان مهم ترین نکات آن را در غالب موارد زیر ارائه کرد:

• اعتیاد یک پدیده پیچیده و چندبعدی است که تنها شامل اعتیاد به سیگار و مواد مخدر نیست؛ در واقع اعتیاد خود پدیده ای است که یه دلیل ایجاد وابستگی بدنی و یا روانی و یا هر دو نسبت به محرکی خاص در افراد ایجاد شده و دارای الگویی چرخه مانند است.
• در بروز پدیده اعتیاد مولفه های مختلفی نظیر وراثت، محیط و اجتماع نقش دارند که همگی در کنار یکدیگر سبب بروز اعتیاد و دوام آن در افراد می گردد.
• پدیده اعتیاد دارای نشانه های آشکار و پنهان متعددی است که در دو سطح کلی جسمی و روانی خود را نشان می دهند و در واقع بسته به نوع و شدت اعتیاد، این نشانه می توانند متفاوت با یکدیگر باشند.
• علل متعددی می تواند زمینه ساز اعتیاد افراد گردد ولی بدون شک می توان سه طبقه اصلی خانواده، خود فرد و اجتماع را در این زمینه مورد بررسی قرار داد.
• خوشیختانه اعتیاد قابل درمان است؛ در نتیجه روش های متنوعی در این مسیر می تواند به افراد کمک کند. دارو درمانی، درمان های روانشناختی و درمان های مکمل شاخه های اصلی درمانی در مسیر ترک اعتیاد هستند.
• ترک اعتیاد یک فرایند چند مراحله ای است که سپری مناسب هر مرحله، شرط اصلی برای نتایج مثبت ترک اعتیاد است. این مراحل عبارتند از: مداخله، سم زدایی و نوتوانی
• به منظور ترک اعتیاد مناسب، وجود مراکز تخصصی لازم است تا افراد بتوانند بصورت درست ترک اعتیاد کنند. اصلی ترین مراکز ترک اعتیاد عبارتند از: بیمارستان ها، کلینیک ها و مراکز خصوصی. لازم به ذکر است که باید در انتخاب مرکز ترک اعتیاد، دقت مناسب را داشت.
• مسیر ترک اعتیاد دارای چالش هایی است که عبارتند از: بازگشت مجدد به مصرف، مقاومت های فردی و اجتماعی و در نهایت عوارض چندگانه در حین ترک اعتیاد.
• حمایت های خانواده ها و انجمن های مردمی می توانند به افراد معتاد کمک کنند تا بر وسوسه مصرف مجدد غلبه کرده و دوباره زندگی مجدد خود را آغاز کنند. در این بین کمک به کاهش انگ اجتماعی نیز می تواند به افراد کمک کند.
• پیشگیری همیشه بهتر از هر نوع درمانی است؛ در واقع پیشگیری می تواند مانع بروز اعتیاد و خطرات ناشی از آن در افراد گردد که البته لازمه آن نیز ارائه آموزش های مناسب مهارت های شخصی و اجتماعی در جامعه به شووه های مناسب و کامل است. این امر در وهله اول باید توسط سیاستمدارن برنامه ریزی گردد، به آن بودجه داده شود و در گام بعدی توسط متخصصین آموزش داده شود.

پیشنهادات برای بهبود وضعیت ترک اعتیاد

در مسیر ترک اعتیاد موانعی ممکن است وجود داشته باشند که با حل آن ها، امکان بهبود وضعیت ترک اعتیاد میسر می شود. از طرف دیگر می توان ۳ پیشنهاد اصلی برای بهبود وصعیت ترک اعتیاد معرفی کرد که عبارتند از:

• مناسب سازی ساختار ها و تامین اعتبار مالی
• پایدار سازی حمایت های بیمه ای
• بهبود نگرش های غیر منطقی مردم، متخصصین و سیاستمداران سیاسی و بهداشتی در حیطه

نگاه به آینده ترک اعتیاد در کشور

موقعیت جغرافیایی کشور ایران و همسایگی آن با دو کشور افغانستان و پاکستان، سبب افزایش خرید و فروش مواد مخدر در ایران و اعتیاد شده است. به همین دلیل تمام نهاد های دولتی، بهداشتی و مردمی، باید در کنار یکدیگر بوسیله برنامه ریزی های مناسب در دو سطح پیشگیر و درمان اعتیاد، تلاش بکنند. در این راه چالش هایی وجود دارند که عبارتند از:

• وجود دستگاه های موازی و غیرحرفه ای در کشور در حوزه و اعتیاد
• فرسودگی شبکه مراقبت های بهداشتی اولیه
• نبودن شروع و ادامه برنامه های درمان اعتیاد بر اساس ساختار های ملی
• وجود انگ در روانپزشکی
• بهداشت روان شهری
• کمبود سرمایه های تخصصی بهداشتی و درمانی در حوزه اعتیاد