تفاوت ترک اعتیاد اجباری و اختیاری | چه زمانی باید برای ترک اجباری اقدام کرد؟

اعتیاد به مواد مخدر و الکل یکی از معضلات اجتماعی و بهداشتی است که تأثیرات عمیقی بر فرد، خانواده و جامعه دارد. بسیاری از بیماران تمایلی به ترک و درمان ندارند و این درحالی است که اعتیاد آن ها نه تنها به خودشان بلکه به خانواده و اطرافیان نیز آسیب های شدید عاطفی، مالی و … وارد می کند. از این رو گاهی اگرچه ترک اعتیاد اجباری توصیه نمی شود، اما در موارد نادری نیاز است که بیمار به صورت اجباری برای ترک بستری شود. در این مقاله درباره مزایای ترک اختیاری و دلایل نیاز به ترک اجباری بیان می شود. همچنین تفاوت کمپ های ترک اعتیاد اختیاری و اجباری با بهترین کلینیک ترک اعتیاد خصوصی بررسی می شود.

 

تمایل یا عدم تمایل فرد به ترک

اعتیاد یکی از سخت ترین و پیچیده ترین معضلاتی است که یک فرد می تواند دچار آن شود.  این بیماری می تواند علاوه بر مشکلات جسمانی، روانی و مالی که بر فرد می گذارد می تواند بر روابط فرد با خانواده و جامعه موثر باشد.

افراد معمولا در ابتدا اعتیاد خود را پنهان می کنند و در صورتی که خانواده پی به اعتیاد آن ها ببرد و پیشنهاد درمان و ترک بدهند، معمولا بیشتر معتادان، در مرحله اول اعتیاد را انکار می کنند و حتی پس از اعتراف به اعتیاد؛ حاضر به ترک نیستند یا ترک را یک فرایند دشوار و ناممکن می دانند و تمایلی به ترک نشان نمی دهند.

وابستگی فیزیکی و روانی بیمار به مواد و ترس از تغییر و حالات ناخوشایند و درد هنگام ترک و گاهی تجربه ترک های ناموفق پیشین نیز می تواند یکی از عوامل موثر در عدم تمایل فرد به ترک باشد.

تمایل یا عدم تمایل فرد برای آغاز روند ترک، اهمیت زیادی دارد. مطالعات نشان داده است که افرادی که با میل خود برای ترک اقدام کردند و به اصطلاح ترک انتخابی داشته اند، چالش های ترک را بهتر مدیریت کردند و همچنین امکان لغزش و بازگشت دوباره به اعتیاد در آن ها کمتر بوده است.

انگیزه های فرد معتاد برای ترک

حال باید پرسید چه مسائلی می تواند در تمایل یا عدم تمایل افراد به ترک موثر باشد؟ در ادامه پاسخ این سوال را می خوانیم.

• وقوف و آگاهی از پیامدهای اعتیاد: برخی از بیماران با گذشت زمان متوجه تاثیرات منفی اعتیاد بر زندگی خود می شوند. آن ها تغییرات در روابط خود و خانواده شان را احساس می کنند. همچنین در محیط کار و اجتماع نیز تغییر نگرش دیگران نسبت به خود را لمس می کنند و از این تغییرات ناراضیند.
• شرایط نامناسب اقتصادی: فرد معتاد یا در هر حال نشئگی است یا در حال تلاش برای دستیابی به مواد و استفاده از آن. تمام یا قسمت زیادی از وقت مفید یک فرد معتاد که می تواند برای اهداف مالی و اقتصادیش به کار برود، صرف اعتیادش می شود. علاوه بر این، اعتیاد به جایگاه شغلی و اجتماعی فرد آسیب می رساند و ممکن است با تشخیص اعتیادش، شغل و راه درآمد خود را از دست بدهد.
• همچنین، تهیه مواد نیازمند هزینه است و با طولانی تر شدن مدت اعتیاد، دوز مصرفی و هزینه ها افزایش پیدا می کند. گاهی همین مشکلات اقتصادی که گریبان خود و خانواده فرد معتاد را می گیرد، می تواند فرد را بیدار کرده و به سمت و سوی ترک سوق دهد.
• انگیزه و هدف: بازگشت به اهدافی که فرد قبل از اعتیاد داشته و در مسیر آن گام بر می داشت؛ یکی دیگر از دلایل میل درونی فرد به ترک است. این اهداف می تواند ورزشی، مالی، تحصیلی یا … باشد. گاهی نیز، انگیزه بازیافت سلامتی و تندرستی و پاک بودن است.

تمایل یا عدم تمایل فرد معتاد به ترک اعتیاد یک عامل کلیدی در فرآیند درمان است. موفقیت در درمان اعتیاد نیازمند همکاری مشترک بین فرد معتاد و تیم درمانی است تا بتوانند بر چالش‌ها و سختی های حین ترک غلبه کنند و مسیر بهبودی را طی کنند.

 

 

ترک اعتیاد در خانه

در گذشته، ترک بیشتر به صورت انفرادی و در خانه انجام می شد، به این صورت که خانواده فرد بیمار، او را در یکی از اتاق ها به صورت شبانه روزی تحت مراقبت قرار می دادند و از مصرف مواد جلوگیری می کردند تا پس از چند روز سم ناشی از مواد مخدر از بدن فرد خارج شود. ترک اعتیاد در منزل چالش‌های خاصی را به همراه داشت. برخی از این سختی‌ها در ادامه بیان می شود.

• عدم کمک حرفه ای: اولین و مهمترین چالش ترک در منزل، عدم دسترسی به مشاوره و درمان حرفه ای است.افراد خانواده تنها با تجربیات و شنیده های خود، فرد بیمار در پروسه ترک همراهی می کنند. در این شرایط هیچ درمان کمکی برای کاهش درد و اضطراب ناشی از ترک برای بیمار محیا نیست و سختی و درد بیشتری را متحمل می شود. در برخی موارد نیز، خانواده شروع به خود درمانی می کنند و برخی از داروها یا گیاهان دارویی را برای بیمار مذکور تجویز می کنند که ممکن است خطرناک باشد. همچنین ترک بدون آگاهی کامل از وضعیت بیمار، میزان مصرف و …. می تواند منجر به ایجاد خطراتی برای او شود.
• محیط تحریک آمیز و دسترسی به مواد:بیماران درگیر اعتیاد، اغلب علاقه دارند که در منزل و با آگاهی و کنترل کامل شرایط توسط خودشان، مراحل ترک را بپیمایند. اما این روش در اکثر موارد با شکست مواجه شده است. هنگام ترک در منزل، فرد همچنان با دوستان و اطرافیان معتاد خود در رابطه است و با کمترین فشار جسمی و روانی ناشی از عدم مصرف، وسوسه ها برای مصرف آغاز می شود.
• سایر مشکلات ترک در منزل: هنگامی که فرد به تنهایی با مشکلات و چالش های ترک دست و پنجه نرم می کند، احساس انزوا و تنهایی می کند. همچنین کمبود انگیزه و حمایت ناکافی، احساسات ناخوشایند را در فرد تحریک می کند.مسئولیت‌های روزمره مانند کار، خانواده و مشکلات مالی می‌توانند فشار اضافی بر فرد وارد کنند و تمرکز او را از ترک اعتیاد منحرف کنند.

ترک در کمپ

همه ما تا به حال درباره کمپ های ترک اعتیاد، بارها شنیده ایم. کمپ ها مراکزی هستند که در آن بیماران مبتلا به اعتیاد به صورت گروهی درمان می شوند. این کمپ‌ها بسته به امکانات و بودجه خود، معمولاً برنامه‌های درمانی جامع و ساختاریافته‌ای را ارائه می‌دهند که شامل مشاوره فردی، گروهی و فعالیت‌های آموزشی است.

در کمپ‌های ترک اعتیاد، افراد تحت نظر متخصصان روانشناسی و مشاوران مجرب قرار می‌گیرند. این متخصصان با استفاده از روش‌های مختلف درمانی، به بیماران کمک می‌کنند تا ریشه‌های اعتیاد خود را شناسایی کرده و با آن‌ها مقابله کنند. جلسه های گروهی یکی از امتیازات ترک در کمپ محسوب می شود.  جلسات گروهی فرصتی را فراهم می‌آورد تا افرادی که به یک درد گرفتار هستند،  تجربیات خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و از حمایت یکدیگر بهره‌مند شوند.

بستری در کمپ های ترک اعتیاد به دوشیوه اختیاری یا اجباری انجام می شود. ترک و ورود اختیاری به کمک، زمانی است که فرد معتاد، به دلیلی  تمایل قلبی خودش اقدام به ترک کرده است. در این شیوه،  فرد معتاد به همراه خانواده و یا دوستان، قبل از ورود به کمپ، می توانند برای انتخاب کمپ یا کلینیک خصوصی ترک اعتیاد تبادل نظر کنند.

کمپ ترک اعتیاد اختیاری

فردی که خود تمایل به ترک دارد، در ابتدا، کمپ ها و کلینیک های معتبر ترک اعتیاد را بررسی می کند و حتی می تواند از تجربه اطرافیانش استفاده کند. با توجه به امکانات و خدمات درمانی و رفاهی و همچنین هزینه ترک در هر کدام و با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی خویش تصمیم درستی می گیرد.

علاوه بر این هنگامی که فرد معتاد با رضایت خویش وارد کمپ می شود، در مراحل مختلف ترک سختی ها و چالش ها را بهتر و راحت تر از دیگران مدیریت می کند. احساس خشم کمتری نسبت به خود و دیگران دارد و به دلیل برنامه ریزی شده بودن ورود به کمپ و آمادگی از قبل، شرایط بهتر و آرامش خیال بیشتری نسبت به دیگران برخوردار است.

کمپ ترک اعتیاد اجباری

موارد زیادی از افراد معتاد را دیده ایم که به هیچ وجه حاضر به ترک چه در کمپ چه در منزل و حتی در کلینیک های مجهز ترک اعتیاد نیستند. این افراد ابتدا، اعتیاد و وابستگی خود را انکار می کنند و حتی پس از پذیرش نیز حاضر به ترک نیستند. مواد مخدر به بخش های مهم مغز که مسئولیت تصمیم گیری های منطقی را دارد آسیب وارد کرده و فرد به هیچ وجه قادر به نگرش منطقی به مسئله و تصمیم گیری درست برای ترک یا کاهش مصرف نیستند.

آیا ترک اجباری موثر است؟

در ترک اجباری به دلیل عدم اراده و خواست خود شخص برای ترک، بیمار پایین ترین میزان همراهی و همکاری و مشارکت را در برنامه درمان خود تقبل نمی کند. این افراد با تجربه ناخوشایندی حین انتقال روبرو می شوند که باعث حقارت، سرخوردگی و خشم نسبت به خود و خانواده می شود از این رو فقط در موارد خاصی متوسل شدن به این شیوه اجباری برای ترک، لازم و ضروری است.

هنگامی که دوز مصرفی بسیار بالا است، رفته رفته فرد دچار توهم و هذیان می شود. در صورت ادامه یافتن این  توهمات و عدم درمان می تواند منجر به آسیب زدن به خود یا دیگران توسط فرد شود. در این شرایط ترک اجباری توصیه می شود.

شرایط دیگری که ترک اجباری در آن بلامانع است، زمانی است که فرد بیمار برای دست یافتن به مواد دست به رفتارهای نا سالم مانند دزدی یا تکدی گری و …. می زند. یا خشونت های پی در پی ناشی از اعتیاد می تواند به خانواده و اطرافیان او صدمه وارد کند.

در غیر از این موارد، توصیه می شود که خانواده برای تشویق فرد معتاد به ترک با یک روانشناس با تجربه مشورت کنند. روانشناسان در جلساتی که خانواده خواهند داشت، نوع رفتار درست با فرد معتاد و نحوه تشویق او به ترک را به خانواده آموزش می دهند.

ما در مقاله چطور فرد معتاد را راضی به ترک کنیم، به صورت مفصل این روش ها را آموزش داده ایم.

شرایط اقدام برای ترک اجباری در کمپ

در صورتی که فرد معتاد با خواسته درونی خود به این نتیجه رسیده باشد که برای رهایی از این مشکلات نیازمند ترک است، خود به همراه خانواده پس از بررسی و انتخاب بهترین کمپ یا بهترین کلینیک ترک اعتیاد با توجه به معیارهای مختلفی مانند هزینه، امکانات، منطقه و … برای درمان اقدام می کند.

اما اقدام به ترک اجباری، در اکثر موارد توسط همسر، پدر، مادر، برادر یا خواهر درخواست می شود. به این صورت که اعضای درجه یک خانواده با همراه داشتن مدارک هویتی به کمپ مورد نظر خود مراجعه می کنند و پس از مشورت، برای انتقال بیمار به کمپ از آمبولانس مرکز استفاده کنند یا خانواده به اجبار فرد را به کمپ منتقل نمایند.

 

 

 

 

انواع کمپ ترک اعتیاد اجباری

کمپ های ترک اعتیاد، هم بیمارانی که به صورت اختیاری وارد کمپ می شوند را می پذیرند و هم پذیرای افرادی هستند که توسط خانواده به کمپ منتقل می شوند. اما کمپ های ترک اعتیاد به دو صورت خصوصی و دولتی در حال خدمت رسانی هستند که در ادامه این کمپ ها بررسی می شوند.

کمپ ترک اعتیاد اجباری دولتی رایگان

بستری در این نوع کمپ ها به دو شیوه صورت می گیرد. دسته اول گروهی هستند که صبر خانواده را لبریز کردند و خانواده با حکم قضایی، اقدام به ترک دادن فرد کرده اند. اگر خانواده ها، به هر دلیلی توانایی مالی هزینه زیاد برای بستری در کمپ های خصوصی را نداشته باشند، با بستری شدن در کمپ های دولتی، بخشی از هزینه درمان بیمار و بستری در کمپ را دولت متقبل می شود.

اگر فرد معتاد به اصطلاح متجاهر باشد یعنی وضعیت ظاهری فرد، نمایانگر اعتیاد شدید او باشد، همچنین کارتن خواب ها و معتادان بی خانمان، معتادان پرخطر و هنجار شکن توسط دولت شناسایی و به صورت اجباری به این کمپ ها منتقل می شوند. در این موارد، از بیمار یا خانواده او هیچ مبلغی درخواست نمی شود و تمامی هزینه های تغذیه، دارو، درمان و بستری به عهده دولت است.

این کمپ ها معمولا از امکانات و تجهیزات کمتری برخوردارند. امکانات رفاهی و تفریحی در کمترین سطح است و خبری از اتاق های خصوصی و تک نفره نیست. بیماران معمولا در سالن های بزرگی در کنار هم استراحت می کنند و اکثرا تنوع غذایی، برنامه های تفریحی و آموزشی کمتری نسبت به کمپ های خصوصی دارند.

کمپ ترک اعتیاد اجباری خصوصی

پذیرش در کمپ های خصوصی، هم به صورت اختیاری و هم به صورت اجباری انجام می شود. همانطور که گفته شد، برای اقدام اجباری حکم قضایی و مدارک هویتی اعضای درجه یک خانواده لازم است. پس از انتقال بیمار به کمپ، روند درمان آغاز می شود.

بیماران به دلیل اجبار حین انتقال، معمولا خشمگین هستند. مصرف مواد به بخش هایی از مغز آسیب وارد می کند و فرد قادر به درک درستی از موقعیت و شرایط خود و عوارض ناشی از اعتیاد نیست. پس  در ابتدا، از همکاری سرباز می زنند اما چند روز پس از ترک الکل یا دیگر مواد مخدر، ذهن منطقی تر به مسئله نگاه می کند و نگرش بیمار به درمان و ترک عاقلانه تر می شود. همین مسئله باعث کاهش خشم و همکاری بیشتر بیمار در روند درمان می شود.

کمپ های خصوصی از لحاظ امکانات با مراکز دولتی بسیار متفاوتند برای مثال، تنوع برنامه غذایی در این مراکز بیشتر است. امکانات بهداشتی و رفاهی بیشتری محیا است و بیمار می تواند درخواست اتاق خصوصی داشته باشد. در این مراکز برنامه های آموزشی و جلسات گروه درمانی با کیفیت بالاتری ارائه می شود و بیماران می توانند از خدمات روانپزشکی و رواندرمانی و همراهی پرستار نیز برخوردار باشند.

 

ترک اجباری در کلینیک ترک اعتیاد خصوصی طلوعی دوباره

کلینیک ها در سطح بالاتری نسبت به کمپ های خصوصی قرار دارند و امکانات بهترین ارائه می دهند. برای مثال کلینیک ترک اعتیاد طلوعی دوباره، در ابتدای ورود بیمار، علاوه بر گرفتن شرح حال، اقدام به گرفتن آزمایش برای تعیین دقیق میزان و نوع مواد مصرفی بیمار می کند. پس از آن که بیمار توسط روانپزشک مرکز ویزیت شد، مراحل درمانی خاص با توجه به وضعیت جسمی و روانی او آغاز می شود.

مزایای ترک اعتیاد در کلینیک خصوصی

در این مرکز از تجهیزات پیشرفته ای نظیر دستگاه های پیشرفته RTMS ، نوروفیدبک، بیوفیدبک، ECT و EEG در جهت تشخیص و درمان بیماری های مختلف مانند وسواس، اضطراب، افسردگی و …. استفاده می شود تا عوارض روانی ناشی از اعتیاد نیز درمان شود. همچنین مهارت های مختلف برای مقابله با وسوسه مصرف دوباره آموزش داده می شود تا از لغزش یا بازگشت دوباره فرد به مصرف مواد جلوگیری شود.

بیمار به صورت روزانه توسط روان درمانگر ویزیت می شود و روند تغییرات روزانه ثبت و پیگیری می شود. همچنین یک پرستار به صورت شبانه روزی در مرکز حاضر است تا در صورت نیاز از داروخانه شبانه روزی  اختصاصی مرکز، بیمار در هر ساعت از شبانه روز قادر به دریافت دارو و درمان مورد نیاز خود باشد.

روند ترک همیشه با استرس، بی قراری، افسردگی و … همراه است. استفاده از برنامه های تفریحی، سرگرمی می تواند تا حد زیادی در مدیریت این احساسات کمک کند. مرکز ترک اعتیاد طلوعی دوباره، برنامه های شاد موسیقی زنده، بیلیارد، تنیس، شطرنج و … را برای بهبود روحی بیماران تدارک دیده است.

مرکز ترک اعتیاد طلوعی دوباره زیر نظر دکتر جوادی به همراه کادر درمانی مجرب با چندین سال سابقه موفق در زمینه ترک اعتیاد، پذیرای عزیزان شما است.