ترک اعتیاد هروئین و عوارض ترک
فروردین ۷, ۱۴۰۳
هروئین (به انگلیسی: Heroin) که در پزشکی به آن دیامرفین یا دیاستیل مرفین گفته میشود؛ ماده مخدری برگرفته از مرفین و شدیداً اعتیادآور است که همواره به شکل پودری سفید رنگ و قهوهای روشن یا تیره دیده میشود.این ماده مخدر بیشتر با انگیزههای تفریحی غیرقانونی و گاهی نیز در پزشکی با اهداف درمانی و کاهش درد مورد استفاده قرار میگیرد. خرید، فروش، و نگهداری این ماده کمابیش در همه کشورهای جهان غیرقانونی و دارای کیفر است.
از هروئین به شیوههای تزریق، دود کردن، و استنشاق کردن استفاده میشود. مصرف پیاپی هروئین با اثر بر گیرندههای اوپیوئیدی مغز در مدت کمی موجب بیماری اعتیاد و تحمل دارویی به این ماده میشود. اعتیاد به هروئین در دراز مدت بهگونهای گسترده بدن و زندگی فرد مصرفکننده را درگیر میکند و دارای پیامدهای بسیار ازجمله اختلالات گوناگون جنسی و روانی، مشکلات گوارشی، مشکلات کبدی و کلیوی، و آسیب به قلب و عروق، و مغز است. بهکار بردن میزان زیاد آن میتواند موجب کما و ایست قلبی و تنفسی شود و برای درمان اوردوز از نالوکسان استفاده میشود. تنها در سال ۲۰۱۵ مخدرهای قوی رایج و در درجه نخست آن هروئین، موجب مرگ ۱۲۲۰۰۰ نفر در جهان شدهاست. دیاستیل مرفین در برخی کشورها برای رفع سرفه و دردهای شدید تجویز میشود.
شکل هروئین به چه صورت است؟
اگر نگران این هستید که یکی از نزدیکان شما به این ماده مخدر اعتیاد دارد یا نه باید بتوانید شکل هروئین را تشخص دهید این ماده مخدر که جز مواد پر مصرف محسوب می شود به اشکال زیادی یافت می شود ولی معمولا آن را به صورت سفید و قهوه ای و سیاه تولید می کنند که شکل سفید آن خلوص بیشتری دارد برای اطلاع از شکل هروئین
مصرف هروئین در دوزهای بالا میتواند سبب افزایش تعداد ضربان قلب، نارسایی قلب، تنگی نفس، وزوز گوش یا سر، ایجاد مردمکهای نوک سوزنی و بسیار تنگ، پوست سرد، تشنج و عدم هوشیاری شود.
در هنگامی که فرد هشیار نیست، امکان دارد در اثر استفراغهای زیاد راه هواییاش مسدود گشته و دچار خفگی و مرگ میشود. مصرف مواد در زنان موجب بی نظمی قاعدگی شده و در برخی از آنها تخمک گذاری متوقف میشود.
فرد حامله که مواد مخدر هروئین مصرف میکند، دچار سقط جنین، مردهزایی، تولد نوزاد با وزن کم در نتیجه رشد عقب افتاده جنین در رحم مادرش یا زایمان زودرس میشود.
علائم مصرف هروئین
در ابتدای مصرف هروئین، شخص احساس نیرومندی فکری و روانی زیادی میکند، اما به تدریج این آثار کاهش مییابند و بعد از به وجود آمدن اعتیاد، تمام مدت زندگی فرد صرف تهیه و مصرف هروئین، برای جلوگیری از علائم ترک اعتیاد (خماری) می گردد. در دفعات اول مصرف، فرد دچار حالت لذتی همراه با گر گرفتگی، احساس گیجی، احساس خشکی دهان، خارش شدید، و سنگینی دست ها و پاها می شود که ممکن است با تهوع و استفراغ همراه باشد. در دفعات بعدی مصرف، احساس لذت و بی دردی به تدریج از بین می رود و به جای آن احساس نیاز شدید به مصرف هروئین، روز به روز افزایش می یابد.
علائم جسمی اعتیاد به هروئین
علائم جسمی اعتیاد به هروئین متنوع هستند و حتی ممکن است از فردی به فرد دیگر فرق داشته باشد. برخی از این علائم بسته به شیوه مصرف فرد خواهد داشت. مثلا شخصی که هروئین را به شکل تزریق داخل وریدی (IV) استفاده می کند جای تزریق را می توانید روی بازو و سایر نقاط بدن ببینید. نشانه های جسمی مصرف هروئین بستگی به بروز عوارض جانبی دارد که بخاطر وجود دارو در سیستم گردش خون است. طبق گفته National Institute on Drug Abuse، موارد زیر از جمله نشانه ها و عوارض جانبی کوتاه مدت ناشی از مصرف هروئین هستند:
- تزریق مکرر داروی آرامبخش
- علائمی شبیه به آنفلوانزا
- پوست ملتهب یا قرمز
- کندن پوست یا خارش شدید
- ضربان قلب کند (بعد از تزریق اولیه)
- چندین ساعت خواب آلودگی
- سنگینی بدن
- مردمک های نوک سوزنی
- عفونت های مکرر دستگاه تنفسی
- کاهش وزن
- صحبت کردن به گونه ای که همراه با لکنت زبان، قاطی پاطی یا نامفهوم باشد
- عفونت یا آبسه در محل تزریق (برای کسانی که به شکل تزریق داخل وریدی مصرف می کنند)
- برای زنان، فقدان چرخه قاعدگی (آمنوره)
علائم روانی مصرف هروئین
برخی از علائم عاطفی و روانی سوء مصرف هروئین طبق نظر پزشکان کمپ ترک اعتیاد تهران عبارتند از:
- تفکر مه آلود
- سردرگمی
- اضطراب
- تغییر شدید حالت و مود
- کج خلقی / آشفتگی
- مشکل داشتن در تصمیم گیری
- از دست دادن حافظه
- از دست دادن ذوق و شوق فردی نسبت به فعالیت هایی که قبلا علاقه داشته اند
- سرخوشی
- ظن و بدبینی یا پارانویا
- بی تفاوتی یا بی علاقگی یا نداشتن انگیزه
- افکار و میل باطنی شدید نسبت به مصرف
تغییرات در رفتار با مصرف هروئین
- نشانه های رفتاری اعتیاد به هروئین شامل علائم بینایی و تغییرات در الگوهای رفتاری است که به خاطر در اولویت قرار گرفتن مصرف هروئین نسبت به سایر فعالیت هاست. برخی از علائم رفتاری رایجی که در اثر مصرف هروئین به وجود می آیند که نیاز به کمپ ترک اعتیاد اجباری را الزامی می کنند شامل موارد زیر هستند اما نشانه های دیگری هم می توانند وجود داشته باشند:
- غفلت یا چشم پوشی از وظایف فردی در خانه، محل کار، مدرسه یا با خانواده و دوستان
- نگرانی شدید درباره تأمین مالی خرید هروئین و به همین دلیل دائما از خانواده یا دوستان پول قرض می گیرند
- پنهان کار شدن
- تغییر کردن ناگهانی دوستان و اطرافیان
- از دست دادن قدرت خود کنترلی
- تأخیر یا غیبت های بدون دلیل و همیشگی در محل کار، خانه، مدرسه یا رویدادهای اجتماعی
- تکانشگری (رفتاری که از روی هوس و بدون برنامه و فکر مشخص و آینده نگری انجام می شود)
- تغییر در سبک زندگی یا رفتار
- انزوای اجتماعی
- پوشیدن پیراهن آستین بلند حتی در آب و هوای گرم تا محل تزریق هروئین مشخص نباشد
- دشمنی با دیگران
- دروغ پردازی های مکرر
- پیدا کردن ابزار مواد کشیدن
- دوره های طولانی خستگی و سپس دوره های بیش فعالی
- رفتارهای آشفته و نامنظم
- مسائل و مشکلات قانونی
- عدم توجه کافی به بهداشت و ظاهر فردی
به صورت علمی ترک هروئین چه اثری روی خون می گذارد؟
کسانی که بیش از دو سال مصرف کننده مداوم تریاک و هروئین بودند, به عنوان گروه وابسته به تریاک و گروه وابسته به هروئین در نظر گرفته شدند. افراد وابسته ای که دوره یک ماهه ترک اعتیاد را سپری کرده بودند نیز به عنوان گروه های ترک تریاک و هروئین وارد مطالعه شدند. در این مطالعه فاکتورهای هماتولوژی مربوط به خون انسان افراد وابسته به تریاک و هروئین و افراد در حال ترک اعتیاد مورد بررسی قرار گرفت.یافته ها: تعداد گلبول قرمز در تمام گروه ها بدون تغییر ماند. تعداد گلبول سفید در گروه وابسته به تریاک افزایش معنی داری نشان داد, اما در افراد وابسته به هروئین و گروه ترک هروئین مقدار آن تغییر معنی داری نشان نداد. سطح هموگلوبین تنها در گروه های ترک تریاک و هروئین افزایش معنی دار نشان داد. درصد هماتوکریت در تمام گروه ها افزایش معنی داری یافت. میزان MCV در گروه های وابسته به تریاک و وابسته به هروئین افزایش یافت. میزان MCH در گروه های ترک تریاک و هروئین افزایش معنی دار داشت. میزان MCHC در تمام گروه های وابسته و ترک اوپیوئیدها افزایش معنی دار نشان داد. تعداد نوتروفیل و لنفوسیت در افراد وابسته دو گروه کاهش معنی داری می یابد. تعداد پلاکت, نوتروفیل و منوسیت به طور معنی داری در افراد وابسته به تریاک افزایش می یابد. تعداد منوسیت در افراد گروه ترک هروئین کاهش معنی دار می یابد. تعداد ائوزینوفیل در تمام گروه ها بدون تغییر ماند.نتیجه گیری: این مطالعه مشخص نمود که نه تنها مصرف طولانی مدت تریاک و هروئین, بلکه ترک اعتیاد در افراد وابسته به تریاک و هروئین می تواند فاکتورهای هماتولوژی مربوط به سرم انسان را تغییر دهد.
علائم ترک هروئین
علائم ترک هروئین درست چند ساعت و یا حتی یک روز پس از قطع مصرف هروئین بروز میدهد که این علائم شامل:
- میل به مصرف شدید
- رفتار پرخاشگرانه
- تعریق
- درد مفاصل
- تهوع
- حالت رخوت
- احساس ضعف و در خودماندگی
- بی خوابی و کم خوابی
- لرزش بدن
- عطسه و آبریزش بینی
- اسهال و کم اشتهایی
- بی اشتهایی
- از دست دادن میل جنسی
روشهای درمان در ترک اعتیاد هروئین
انتخاب روش صحیح ترک مواد هروئین یکی از سختترین و در عین حال بهترین انتخابهایی است که میتوانید برای خود و خانواده خود داشته باشید. هنگامی که شما آماده انجام اولین قدم هستید، باید در ابتدا عوامل خطر اعتیاد به مواد مخدر را شناسایی کنید. عوامل خطری که باعث ابتلا به سوء مصرف هروئین در ابتدا شدهاند ممکن است پس از قطع مصرف همچنان وجود داشته باشند. به طور کلی تصور میشود که ابتلا به بیماری اعتیاد ترکیبی از ژنتیک و عوامل خطر محیطی است.
ترک اعتیاد هروئین سختترین نوع ترک در میان مواد مخدر است. روشهایی کلی برای ترک اعتیاد به هروئین وجود دارد که از مهمترین و مٶثرترین این روشها ترک هروئین با استفاده از درمان دارویی است. داروهایی مانند درمان نگهدارنده با متادون یا بوپرنورفین موثر است. همچنین رفتار درمانی که بنابر تشخیص و زیر نظر روانپزشک و روانشناس مشاور صورت میگیرند. علاوه بر این باید عوامل خطر محیطی نیز کنترل شود. عواملی مانند شرایط اجتماعی – اقتصادی ضعیف و همچنین سطح تحصیلات پایین، فشار همسالان و زندگی در مناطقی که میزان جرم و جنایت و مصرف مواد مخدر بالاست نیز ممکن است احتمال مصرف مواد مخدر از قبیل هروئین را در افراد افزایش دهد.
سایر عوامل خطر مانند نظارت کم والدین، طلاق و تعارضات خانوادگی نیز در اعتیاد موثر است. تا جایی که میتوانید در مورد اعتیاد به هروئین، اطلاعات کسب کنید. کسب اطلاعات بیشتر به شما کمک می کند تا با گزینههای درمانی و همچنین عوارض جسمی که ممکن است در نتیجه اعتیاد به هروئین تجربه کنید بیشتر آشنا شوید.
در مراکز تخصصی ترک اعتیاد، برای درمان اعتیاد به هروئین، از داروهای مختلفی نظیر کلونیدین، نالترکسون، بوپرنورفین و متادون به همراه مداخلات دیگر درمانی استفاده می شود. درمان وابستگی به هروئین، به دو بخش عمده سم زدایی برای کنترل علائم اولیه محرومیت و خماری، و درمان نگهدارنده برای کنترل علائم و عوارض در طولانی مدت تقسیم می شوند.
فاطمه رجلانی هستم، روان شناس و رواندرمانگر. متخصص نوروتراپی در کلینیک طلوعی دوباره.